تکالیف شرکتهای بیمه در مورد دارندگان وسایل نقلیه موتوری

در مورد تکالیف شرکت های بیمه و استثنائات آن در رابطه با بیمه مسئولیت دارندگان وسایل نقلیه موتوری بررسی می شود. در مقالات سابق راجع به کلیات بیمه مسئولیت دارندگان وسایل نقلیه موتوری و ویژگی های آن صحبت کردیم. به دلیل اهمیت این نوع از بیمه، در این مقاله قصد داریم که راجع به تکالیف شرکت های بیمه در رابطه با این نوع بیمه نامه سخن برانیم تا اشخاص با شناخت مناسبی نسبت به انعقاد عقد اقدام کنند. 

 

تکالیف مهم بیمه‌گر در بیمه مسئولیت دارندگان وسایل نقلیه موتوری

1) پرداخت قسمتی از خسارات به خسارت دیده در مدت زمان کوتاهی که از وقوع خسارت گذشته باشد.

زمانی که یک سانحه در حین رانندگی حادث میشود، زیان دیده دچار خساراتی میگردد که در وهله اول، میبایست با پرداخت هزینه های سنگین از عهده این خسارات برآید. 

مثلا اگر در حادثه ای، دست و پای شخصی بطور کامل بشکند، هزینه های درمان برعهده وی قرار خواهد گرفت و از طرف دیگر ممکن است به دلیل ناتوانی چند ماهه، نتواند هزینه های خود را پرداخت نماید. این در حالی است که دعاوی مسئولیت مدنی به سادگی به حکم منتهی نمی‌شوند و صدور حکم مدت زمانی طول خواهد کشید. 

زمانی که برای مصدوم حیاتی خواهد بود. این دو مورد باعث می‌شود که در رابطه با مصدومان حوادث رانندگی، بدون نیاز به حکم دادگاه، بخشی از خسارات ایشان جبران گردد. ماده 34 قانون بیمه اجباری در این رابطه اشاره میکند که: 

در حوادث رانندگی که منجر به خسارات بدنی غیر از فوت شوند، اگر زیان دیده مطالبه خسارت کند، پس از دریافت گزارش کارشناس راهنمایی و رانندگی و یا پلیس راه و همچنین پزشکی قانونی، بیمه‌گر یا صندوق باید حداقل 50% دیه تقریبی را به اشخاص ثالثی که زیان دیده اند پرداخت نماید و ما بقی پس از حکم دادگاه و مراجعه زیان دیده صورت خواهد گرفت.

پرسش: اگر میزان خسارات به حدی بود که منجر به فوت شخص گردید، آیا نمیتوان قبل از حکم دادگاه خسارات شخص فوت شده را به اولیای دم پرداخت کرد؟ یعنی دیه وی را به اولیای دم داد؟

این امر وابسته به اختیار شرکت بیمه است. یعنی مانند ماده 34، اولیای دم می‌توانند با ارائه اسناد مندرج در آن ماده، سراغ بیمه گر رفته و جبران خسارات را خواستار شوند اما بیمه گر می‌تواند جبران خسارت را منوط به حکم دادگاه کند.یعنی تا زمان صدور حکم دادگاه مبنی بر پرداخت دیه از جانب راننده، وی از پرداخت چنین مبلغی خودداری ورزد.
 

2) پرداخت خسارت به زیان دیده و طرح دعوا به نمایندگی از زیان دیده علیه بیمه گذار در مواردی که راننده مرتکب عمد یا اعمال خطرناک شده است.

در بیمه های اموال  به مسئله قائم مقامی اشاره کردیم. گفتیم که اگر ثالثی به اموالی که بیمه شده اند خسارت بزند، شرکت بیمه پس از پرداخت خسارت، مبلغی که تأدیه کرده را از ثالث مقصر خواهد ستاند. چنین سیستمی در رابطه با بیمه مسئولیت دارندگان وسایل نقلیه موتوری هم در مواردی مطرح است. 

طبق ماده 15 قانون بیمه اجباری، بیمه گر در مواردی باید خسارت ثالث را پرداخت کند و پس از پرداخت خسارت میتواند به نمایندگی از ثالث، علیه بیمه گذار اقامه دعوا نماید. این موارد از این قرار است:

1) در حالتی که راننده در ارتکاب عمل خود عمد داشته است.

2) راننده در حالت مستی یا استفاده از مواد مخدر و روان گردان ضرر و زیانی را وارد نموده باشد.

3) راننده فاقد گواهی نامه باشد یا گواهی نامه اش مرتبط با وسیله نقلیه نباشد.

4) در صورتی که راننده وسیله نقلیه را سرقت کرده باشد یا آنکه از وسیله نقلیه مسروقه ای استفاده کند که علم به دزدی بودن آن داشته باشد.

به این ترتیب، قانونگذار به حدی از زیان دیده حمایت کرده است که حتی در صورت تحقق موارد مذکور، شرکت بیمه باید خسارات زیان دیده را بپردازد و نمی‌تواند به این دلیل که مثلا راننده عمد داشته یا مست بوده از پرداخت خسارت خودداری کند. البته پس از پرداخت میتواند به مسبب حادثه مراجعه نماید.

پرسش : اگر در حین آموزش رانندگی، خسارتی به شخص ثالثی وارد گردد، مسئولیت با کیست؟ آموزش دهنده یا آموزش گیرنده؟

در این حالت آموزش دهنده یا شخصی که آزمون می‌گیرد، راننده محسوب شده و خسارت از شرکت بیمه وی پرداخت خواهد گردید. تبصره 3 ماده 15 قانون بیمه اجباری بیان کننده این امر است.

3) تکلیف پرداخت خسارات مالی وارده بر وسیله نقلیه به میزان مشخص

در قانون جدید، اگر خودرویی به وسیله نقلیه دیگری آسیب وارد کند، میزان خسارات پرداختی از جانب بیمه گر محدود شده است. در واقع طبق قانون، میزان خسارات پرداختی به خودروی زیان دیده حداکثر به میزان 50% سقف تعهدات بدنی است. یعنی نصف دیه انسان. در واقع مبلغ مازاد بر این مقدار باید توسط خود شخص زیان دیده جبران گردد. البته که نامبرده میتواند برای این کار، از بیمه های بدنه استفاده نماید

دعاوی مطرح شده از جانب زیان دیده علیه شرکت های بیمه

زیان دیده میتواند علاوه بر مراجعه به شرکت بیمه از طریق دادگاه نیز زیان خود را جبران نماید. این امر در دو حالت قابل تحقق است:

1) طرح دعوا علیه راننده و مسببان حادثه و  سپس جبران خسارت توسط بیمه گر

در ماده 4 قانون بیمه اجباری به این امر اشاره شده است. در واقع زیان دیده می‌تواند در دادگاه دعوای مسئولیت مدنی را علیه راننده و یا راننده و بیمه گر، هر دو مطرح نماید. یا در حالتی که شخص دیگری مسبب حادثه است( مثل ماموران شهرداری) دعوا را علیه آنان مطرح کرده و پس از دریافت حکم، با مراجعه به شرکت بیمه خسارات را دریافت دارد.

2) طرح دعوا به نحو مستقیم علیه بیمه گر

اگر خسارات ناشی از قوه قاهره باشد، میتوان در ابتدا علیه شرکت بیمه طرح دعوا کرد اما اگر خسارت به سبب تقصیر راننده باشد، این روش طرح دعوا خیلی پیشنهاد نمی شود. در واقع بهتر است هم راننده و هم شرکت بیمه هر دو به عنوان خوانده دعوا مطرح شوند نه اینکه فقط شرکت بیمه خوانده باشد. چون در حالتی که راننده هم خوانده باشد، اثبات مسئولیت مدنی راحت تر است.

استثنائات بیمه اجباری در مورد وسایل نقلیه

1) راننده وسیله نقلیه. راننده وسیله نقلیه ثالث محسوب نشده و تحت پوشش قوانین بیمه اجباری قرار نمی‌گیرد. با این وجود عملا راننده تحت پوشش بیمه حوادث خواهد بود و این دو بیمه در بسیاری از موارد باهم تحت پوشش قرار می‌گیرند.

2) خساراتی که به وسیله نقلیه مسبب حادثه وارد شده است از شمول این نوع بیمه خارج است.

3) خسارات ناشی از تشعشعات اتمی و رادیو اکتیو

3) جزای نقدی یا جریمه( در حالتی که راننده علاوه بر دیه به پرداخت جریمه نقدی محکوم شده است، این موضوع تحت پوشش بیمه قرار نخواهد گرفت)

4) خساراتی که ناشی از عمد زیان دیده بوده یا ناشی از تبانی میان ضرر زننده و زیان دیده است.

مثلا دو نفر با هم تبانی میکنند که با صحنه سازی، یک تصادف را بوجود آورند و بعد زیان دیده از شرکت بیمه خسارت خود را بگیرد. در این حالت اگر این امر ثابت شود، دیگر خسارتی به شخص پرداخت نخواهد گردید.

5) خسارات واقع شده در خارج از کشور مشمول تعهدات بیمه‌گر نخواهد بود.
 

توصیه پایانی

همانگونه که در مقاله و مقالات دیگر مشاهده کردید، مطالب مرتبط با عقد بیمه مسئولیت دارندگان وسایل نقلیه موتوری به نسبت زیاد بوده و قانونگذار احکام زیادی را بر این اشخاص بار کرده است. بهتر است در هنگام وقوع خسارت و طرح دعوا به یک وکیل متخصص مراجعه نمایید. مجموعه هم وکیل برای نخستین بار در کشور نگاه تخصصی به حوزه وکالت داشته پس اگر قصد انجام مشاوره با وکیل متخصص را دارید هم اکنون از طریق لینک بالا درخواست مشاوره خود را ثبت نمایید.