بیمه های اموال و نکات مربوطه به آن

در پژوهش بیمه های اموال و نکات مربوطه به آن به موضوع بیمه های اموال می پردازیم. یکی از اقسام مهم بیمه ها، بیمه های اموال است. اشخاص نوعاً برای اموال خود ارزش بالایی قائلند و نمی‌خواهند که این اموال از بین رفته و یا نابود شود. یکی از راه های مناسب برای تأمین امنیت اموال، بیمه کردن آنهاست که در این مقاله قصد داریم قواعد مهم آنرا بازگو کنیم.  
 

جانشینی بیمه گر در رجوع به عامل حادثه

فرض کنید شخصی اموال و تجهیزات مهندسی که در یک کارگاه وجود دارد را بیمه می نماید. حال اگر ثالثی به این تجهیزات خسارت بزند، بیمه گذاری که اقدام به بیمه تجهیزات کرده است، دیگر خود علیه خسارت زننده طرح دعوا نخواهد کرد. 

چرا که اگر چنین قصدی داشت، دیگر نیازی به بیمه کردن وسایل نبود و در صورت وقوع خسارت، علیه ضرر زننده طرح دعوا میکرد و از این طریق خسارات خود را جبران می‌نمود. پس در این حالت، بیمه گر خسارات وارده به بیمه گذار را پرداخت می‌کند اما این به معنای آن نیست که ضرر زننده از جبران خسارت معاف شود. بلکه این بیمه گر است که جانشین شخص خسارت دیده شده و جبران خسارات را درخواست خواهد نمود. این اصل در بیمه های اشخاص اجرا نمیشود. یعنی هم بیمه میتواند خسارت را دهد و هم شخص خسارت دیده میتواند علیه مسئول طرح دعوا کند.

شرایط لازم برای جانشینی بیمه گر

1) پرداخت خسارت وارده توسط بیمه گر: طبق ماده 30 قانون بیمه، بیمه گر در حدود قبول یا پرداخت خسارات وارده، در مقابل اشخاص ضرر زننده، قائم مقام بیمه گذار خواهد شد. اگر بیمه گذار اقدامی انجام دهد که در تنافی با عقد بیمه باشد، در مقابل بیمه گر مسئول شناخته خواهد شد.

به بیان ساده تر، پس از پرداخت خسارت توسط بیمه گر، وی قائم مقام بیمه گذار خواهد شد. پس به هر میزانی که خسارت توسط شرکت بیمه پرداخت شده است، این شرکت می‌تواند به مسئول پرداخت خسارت مراجعه کرده و جبران خسارات را خواستار شود. 

حال اگر بخشی از خسارت پرداخت نشده باقی ماند، اولویت پرداخت با بیمه گذار است که باید به مسئول مراجعه کرده و خسارات را دریافت دارد. مثلا اگر کالایی به 500 میلیونی به اندازه 300 میلیون بیمه شود و شخصی کالا را کاملاً نابود کند، بیمه گر 300 میلیون خسارت را میپردازد و سپس بیمه گذار بایت 200 میلیون به مسئول مراجعه می‌کند. و پس از جبران خسارت، این بیمه گر است که بابت 300 میلیون پرداختی به بیمه گذار، قائم مقام وی شده و به مسئول پرداخت خسارت مراجعه خواهد نمود.

2) امکان طرح دعوا توسط بیمه گر منوط به آن است که بیمه گذار بتواند علیه مسئول خسارات طرح دعوا کند.

اگر به هر دلیلی، بیمه گذار یا ذی نفع بیمه نتواند اقدام به طرح دعوای مسئولیت مدنی کند، در این صورت دیگر شرکت بیمه نیز نخواهد توانست که این دعوا را مطرح نماید. چرا که امکان طرح دعوای شرکت بیمه وابسته به امکان طرح از جانب بیمه گذار است. موارد استثنایی از این قرار می‌باشند.

حالت اول: اگر مسئول خسارت، خسارات وارده را به بیمه گذار پرداخت نموده باشد، دیگر بیمه گر نمیتواند به قائم مقامی از جانب وی، علیه مسئول طرح دعوا نماید. چرا که پرداخت خسارات در مسئولیت مدنی تنها یکبار واقع می‌شود نه دوبار و مسئولیت مدنی برای منتفع شدن نیست.

حالت دوم حالتی است که زیان دیده با مسئول جبران خسارت به تفاهم رسیده و به نحوی او را بخشیده است.

در این حالت اگر این امر به ضرر بیمه گر باشد، بیمه گذار باید خسارات وی را جبران نماید. مثلا اگر بیمه گذار مسئول را ببخشد و از بیمه گر خسارات را بخواهد، در این حالت بیمه گر میتواند از پرداخت خودداری کند چرا که طبق بند نهایی ماده 30 قانون بیمه، بیمه گر مسئول اقداماتی خواهد بود که خلاف عقد بیمه است.

حالت سوم حالتی است که ضرر زننده تحت تکلف بیمه گذار باشد که در این حالت دیگر طرح دعوا علیه وی منطقی نیست. چرا که این امر به هزینه بیمه گذار خواهد بود. مثلا فردی خانه اش را بیمه کند و سپس فرزندش اقدام به آتش زدن خانه نماید. در این صورت مراجعه بیمه گر به فرزند شخص، باعث میشود که جبران خسارت از جیب بیمه گذار برود چرا که فرزند تحت تکفل وی میباشد.
 

پرسش : آیا شخصی که مال را به رهن می گیرد میتواند آنرا بیمه نماید؟

بله طبق ماده 7 قانون بیمه چنین مجوزی برای مرتهن پیش بینی شده است در این حالت اگر خسارتی به مال برسد، هر آنچه که طلبکار باشد باید به مرتهن برسد و باقی مانده به راهن (که بدهکار است و مال را به وثیقه داده) خواهد رسید

آیا میتوان در بیمه های اموال، امکان عدم مراجعه بیمه گر به مسئول را خواستار شد؟

بله. بیمه گذار می‌تواند در قرارداد درج کند که در صورت وقوع حادثه، بیمه گر امکان مراجعه به مسئول حادثه را نخواهد داشت. مثلا کارفرمایی در یک کارگاه، این شرط را میگنجاند تا اگر خسارتی به اموال وارد گردید، بار این خسارات بر دوش کارگران تحت حمایت وی قرار نگیرد. بدیهی است که در این حالت حق بیمه افزایش خواهد یافت.

پیشنهاد پایانی

بهتر است قبل از انعقاد بیمه اموال و درج شروط مهم در آن، به یک کارشناس حقوقی مراجعه نمایید تا در زمینه دعوای مسئولیت و موارد مرتبط به مشکل نخورید. همکاران ما در مجموعه هم وکیل شما را در این امر یاری خواهند داد.