اموال مجهول المالک

 اموال مجهول المالک 

اموال مجهول المالک به دو دسته اموال مجهول المالک مدنی و  اموال مجهول المالک ثبتی تقسیم می شوند در مقاله اموال مجهول المالک به بررسی این اموال، تعریف و جنبه های حقوقی این اموال خواهیم پرداخت.

انواع اموال مجهول المالک

اموال مجهول المالک را می توان مطابق قانون به دو دسته تقسیم کرد:

1)اموال مجهول المالک مدنی

2)اموال مجهول المالک ثبتی 

1)اموال مجهول المالک مدنی

 اموال مجهول المالک مدنی مطابق قانون مدنی تعریف می شود. اما همان طور که می دانید امروزه با شناسایی همه ی اموال غیر منقول دیگر مال غیر منقول مجهول المالک نداریم و این اموال مجهول المالک از نظر قانون مدنی فقط در خصوص اموال منقول می باشد که آن هم دو نوع است:

الف) اموال منقولی که شخصی پیدا کرده و چنانچه مالک آن پیدا نشود می تواند تملک کند. 

ب) اعراض از اموال منقول 

همان گونه که گفته شد پس مال غیر منقول مجهول المالک نداریم و به استناد قوانین متعدد احیای اراضی موات یا حیاضت مباحات موجب تملک این املاک نمی شود. از جمله این قوانین می توان به تصویب نامه ی ملی شدن جنگل ها و مراتع اشاره کرد و از تاریخ تصویب این تصویب نامه کلیه ی مراتع و جنگلها  در شماراموال عمومی بوده و به دولت  تعلق دارد . حتی اگر قبل از این تاریخ اشخاصی این املاک را تصرف کرده باشند. پس اگر شخصی سند مالکیت بدون احیا گرفته باشد این سند محکوم به بطلان است. 

حدود 50% اراضی واقع در سراسر کشور در قالب جنگل و مراتع می باشد و حدود 35 % آن متعلق به اشخاص است و حدود 15% هم موات هستند. یعنی هیچ رشد گیاهی اعم از طبیعی و غیر طبیعی نداشته و شخصی آن را احیا نکرده است در نتیجه ما دیگر اراضی مجهول المالک نداریم اراضی یا ملی یا موات یا اوقاف و یا متعلق به اشخاص حقیقی یا حقوقی و یا سازمان ها و ادارات می باشد و دریگر هیچ سانتی از کشور بدون صاحب نیست. 

2)اموال مجهول المالک ثبتی 

به افرادی گفته می شود که تا به امروز هیچ شخص حقیقی یا حقوقی نسبت به آن ادعای مالکیت نکرده است. به عبارت دیگر هیچ شخص حقیقی یا حقوقی به اداره ی ثبت مراجعه نکرده و ادعای مالکیت این املاک را بکند و تقاضای ثبت را داشته باشد. البته گاهاً ممکن است نسبت به این گونه املاک معاملاتی شده باشد و چه بسا اداره ی ثبت از این املاک مطلع نباشد. پس این املاک ممکن است مالک داشته باشد ولی مالک به اداره ی ثبت مراجعه نکرده و ادعای مالکیتی نیز در خصوص آن نداشته. به این گونه املاک مجهول المالک ثبتی می گویند. 

از جهت این که تقاضای ثبت ملک شده باشد یا خیر یا اصلاً این تقاقاض منتهی به ثبت ملک شده باشد یا خیر سه نوع ملک داریم:

الف ) املاک مجهول المالک که 44 % از اراضی کشور را شامل می شوند . 

ب) املاک جاری که 35% از اراضی کشور را شامل می شوند . 

ج) املاک ثبت شده که 21% از اراضی کشور را شامل می شود .

آثار حقوقی املاک مجهول المالک 

از جمله آثار حقوقی املاک مجهول المالک را می توان به موارد زیر اشاره کرد :

1)عدم حق معامله ی رسمی نسبت به آن که در اجرای ماده ی 12 قانون ثبت نمی شود نسبت به آن در دفاتر اسناد رسمی معامله ی رسمی انجام داد. 

2)ملک مجهول المالک را نمی توان برای اخذ وام از بانک به وثیقه گذاشت. 

3)به موجب ماده 48 قانون ثبت و رأی وحدت رویه ی سال 1373 در مورد اموال مجهول المالک نمی توان جواز ساخت تقاضا نمود چرا که ممکن است نسبت به ثبت آن اختلاف شود و تا زمانی که ملک ثبت نشود مالکیت رسمی وجود ندارد تا بتواند تقاضای جواز مطابق ماده 100 شهرداری را بنماید. 

4)اموال مجهول المالک را نمی توان در مراجع قضایی وثیقه گذاشت چرا که غیر قابل بازداشت می باشند. 

5)اموال مجهول المالک قابلیت اجرایی به وسیله ی اجرای ثبت را ندارند. چرا که در مواقعی می توان سندی را از طریق اجرای ثبت به اجرا گذاشت که آن سند رسمی باشد. 

6)عدم امکان طرح دعوای خلع ید از طرف متصرف و مالک ملک مجهول المالک علیه قاصب. زمانی که ملک مجهول المالک در تصرف شخصی باشد به استناد ماده 35 قانون مدنی تصرف وی دلیل مالکیت او می باشد. و متصرف سابق نمی تواند دعوای خلع ید علیه شخصی که بعداً ملک را تصرف کرده مطرح کند. 

جنبه ی اثباتی و ثبوتی اسناد معاملات 

در خصوص اسناددو جنبه داریم یک جنبه اثباتی معامله و یک جنبه ی ثبوتی آن. اگر بیع واقع شده شرایط ماده 190 قانون مدنی را داشته باشد یعنی جنبه ی ثبوتی معامله را دارد و معامله محق شده است. 

اگر طفین معامله به تعهد خود عمل کنند که هیچ اما اگر به تعهد خود عمل نکنند در این حالت ابراز کننده ی سند باید به مراجع قضایی مراجعه کرده و آن را اثبات کند که این سند درست است و معامله واقع شده است. 

در این گونه موارد اگر سند عادی باشد می توان نسبت به آن انکار و تردید کرد اما اگر سند رسمی باشد ارائه ی سند کفایت می کند و طرف مقابل باید ثابت کند که سند معتبر نمی باشد که در این خصوص می تواند فقط نسبت به آن ادعای جعل کند و باید آن را اثبات کند. 

توصیه آخر 

به عزیزان و دوستان گرامی توصیه می شود در صورت بروز مشکلات حقوقی قبل از هر اقدامی با وکلای متخصص در آن زمینه مشورت نمایید.