جهات ابطال علامت تجاری

جهات ابطال علامت تجاری

میلاد کریمی

ثبت عین یا مشابه علامت تجاری متعلق به شخص دیگر

در این مقاله به موضوع ثبت عین یا مشابه علامت تجاری متعلق به شخص دیگر (ثبت همراه با سوء نیت علامت تجاری) می پردازیم

منظور از تحصیل متقلبانه علامت تجاری چیست؟

اصطلاح تحصیل متقلبانه علامت تجاری، تقلب در ثبت علامت تجاری و سوء نیت در ثبت علامت تجاری در مواردی کاربرد دارند که یک شخص اقدام به ثبت و دریافت گواهی ثبت علامت تجاری کند ولیکن در اصل، به دلایل مختلف ذی‌حق در ثبت علامت نباشد و با توسط به اقدامات متقلبانه علامت تجاری که عین یا مشابه علامت تجاری شخص دیگری است را ثبت و گواهی ثبت علامت را تحصیل نماید. جهت آشنایی با ثبت برند و شرایط لازم علائم تجاری پیشنهاد مقاله شرایط لازم برای ثبت اختراعات و علائم تجاری را مطالعه نمایید.

در حقیقت، در چنین مواردی افراد قصد دارند با سوار شدن بر شهرت تجاری اشخاص حقیقی یا حقوقی دیگر، مسیر دشوار بازاریابی و تثبیت برند را برای خود هموار ساخته و ره صد ساله را در یک شب بپیمایند. به این دلیل، با تمسک به ابزار غیر حقیقی و مانورهای متقلبانه، اقدام به ثبت عین یا مشابه علامت تجاری شخص حقیقی یا حقوقی داخلی یا خارجی به نام خود می‌کنند تا از این طریق، مصرف کنندگان را بفریبند. 

web-design

موضوعات قابل فرض در تحصیل متقلبانه

این موضوع در چند حالت قابل تصور است که در ادامه بیان می‌شود.

1.فرض اول مربوط به حالتی است که علامت تجاری در یک یا چند کشور به ثبت رسیده است و عملا نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد، لیکن شخص ثالثی با وجود علم به وجود چنین علامتی و عمدتا با هدف گمراه ساختن مصرف کنندگان اقدام به ثبت آن در کشوری دیگری می‌کند. برای نمونه، علامت تجاری مک دونالد علاوه بر آمریکا، در بسیاری از کشورها به ثبت رسیده است. 

در این رابطه اگرچه علامت مزبور تا کنون در ایران به ثبت نرسیده است، لیکن اشخاص ثالث نمی‌توانند عین یا شبیه این علامت را در ایران به ثبت رسانده و از آن استفاده نمایند در غیر این صورت مصرف‌کنندگان در رابطه با منشاء یا منبع تولید کالا یا خدمات دچار اشتباه شده و کالای غیر واقعی که با علامت تجاری متقلبانه در بازار عرضه شده است را به تصور اینکه کالای اصیل و تولید شده توسط بنگاه اقتصادی معتبر است، خریداری می‌کنند.

2.فرض دوم مربوط به حالتی است که یک شرکت خارجی اقدام به اعطای نمایندگی شرکت خود در کشور دیگر می‌کند که علامت تجاری سابقا در آن کشور ثبت نشده است و به این دلیل، نماینده اقدام به ثبت علامت تجاری متعلق به آن شرکت به نام خود می‌کند. 

برای نمونه چنانچه شرکت آلمانی HUGO BOSS که سابقا اقدام به ثبت علامت تجاری خود در ایران نکرده است، نمایندگی شرکت خود را به یک شخص حقیقی یا حقوقی ایرانی اعطاء می‌کند. 

با این وجود، نماینده با علم و آگاهی از عدم ثبت علامت در ایران، اقدام به ثبت آن به نام خود در اداره مالکیت معنوی می‌کند. در این فرض نیز شخص به طور متقلبانه اقدام به ثبت علامت نموده است و در اصل، ذی‌حق ثبت و تحصیل گواهی ثبت علامت نبوده است.

موارد ثبت همراه با سوء نیت علامت تجاری متعلق به شخص دیگری به نام و برای خود به موارد فوق الذکر محدود نیست و در هر مورد که شخص در اصل ذی‌حق ثبت علامت نباشد، می‌توان گفت ثبت علامت با سوء نیت و به طور متقلبانه صورت گرفته است.

به طور کلی، چنین اقدامی، یک رفتار غیر اخلاقی و بر خلاف رویه‌های شرافتمندانه تلقی شده و در بسیاری از کشورها به عنوان جهات مطلق ابطال علامت تجاری به شمار آمده است. 

در قانون ایران اساسا ذکری از ثبت همراه با سوء نیت علامت تجاری به عنوان یکی از جهات ابطال علامت تجاری به میان نیامده است، با این وجود، با عنایت به کنوانسیون‌ها و معاهداتی که ایران به آنها ملحق شده است، می‌توان گفت در عمل می‌توان چنین علائمی را ابطال کرد، لیکن شیوه طرح دعوا، از جمله نگارش دادخواست، انتخاب خواسته، خواندگان دعوا، دادگاه صالح و مواردی از این دست نیازمند مشورت با وکلای متخصص در این حوزه است. وکلای گروه حقوقی هموکیل با داشتن دانش، مهارت و تخصص کافی توانایی راهنمایی و نیز ابطال علائمی که با سوء نیت تحصیل شده‌اند را دارا می‌باشند

 

پرسش های مهم در موضوه ثبت عین

نخستین پرسش در این رابطه این موضوع است که آیا محاکم جمهوری اسلامی ایران از چه معیاری برای احراز سوء نیت یا متقلبانه بودن ثبت علامت تجاری استفاده می‌کنند؟

در ثانی، آیا علامتی که از راه متقلبانه ثبت شده است باید عین علامت خارجی سابق الثبت در دیگر کشورها باشد یا صرف مشابهت نیز کفایت می‌کند؟

ثالثا، این موضوع که علامت در ایران مورد ثبت قرار نگرفته و استفاده نیز نشده است را می‌توان به عنوان راه گریزی برای عدم ابطال علامت به شمار آورد؟

رابعا، آیا در راستای قابلیت ابطال، علامت مورد نظر باید عین علامت خارجی باشد یا اینکه معادل فارسی علامت خارجی نیز را می‌توان عین علامت سابق الثبت تلقی و قابل ابطال به شمار آورد؟

خامسا، آیا علامتی که از راه تقلب به ثبت رسیده است حتما باید از نظر طبقه کالا یا خدمات با علامت سابق الثبت یکسان باشد؟ برای نمونه چنانچه علامت خارجی سابق الثبت در طبقه پوشاک مورد ثبت واقع شده باشد لیکن علامتی که از راه تقلب ثبت شده است در طبقه محصولات آرایشی و بهداشتی به ثبت رسیده باشد، می‌توان ثبت را با سوء نیت تلقی و علامت را قابل ابطال دانست؟

افزون بر این، آیا شرکت خارجی در ارائه دادخواست جهت ابطال علامتی که از را متقلبانه ثبت شده است با محدودیت زمانی مواجه است؟ 

در حقیقت، اصطلاح «مرور زمان دعوا» بدین معنا می باشد که برای قابلیت استماع یک دعوای حقوقی یا کیفری شخص خواهان یا شاکی باید در مدتی که قانون مشخص نموده است، برای مثال یک سال از وقوع یک واقعه یا عمل حقوقی، اقدام به طرح دعوی نماید در غیر این صورت، ادعای مورد نظر قابلیت شنیدن ندارد و محاکم به این علت در رسیدگی به موضوع با مانع قانونی مواجه خواهند شد. 

لذا پرسش مهم این است که آیا دارنده علامت سابق الثبت برای دعوای ابطال علامت مورد نظر باید موعدی را رعایت نماید؟ مهلت طرح دعوای ابطال علامت در چنین مواردی چگونه است؟

مشاوره تخصصی به صورت تلفنی، متنی و آنلاین با وکلای مجرب هموکیل

عدم تمدید اعتبار گواهی علامت تجاری و امکان طرح دعوای ابطال

عدم تمدید اعتبار گواهی علامت تجاری و امکان طرح دعوای ابطال به استناد ثبت مقدم و سابقه استفاده مستمر از علامت

با عنایت به مقررات کنونی، «مدت اعتبار علامت ثبت شده ۱۰ سال از تاریخ (تسلیم اظهارنامه ثبت) علامت است. این مدت با درخواست دارنده آن برای دوره های متوالی ۱۰ ساله با پرداخت هزینه مقرر، قابل تمدید است. یک مهلت ارفاقی شش ماهه که از پایان دوره شروع می‌شود، برای پرداخت هزینه تمدید، با پرداخت جریمه تأخیر، درنظر گرفته می‌شود». 

در حقیقت، «دارنده علامت می‌تواند با پرداخت هزینه مقرر، درخواست تمدید اعتبار ثبت علامت را برای دوره‌های متوالی ۱۰ ساله بنماید. درخواست تمدید ثبت ظرف ۱ سال قبل از انقضای مدت در هر دوره، قابل انجام است ولیکن، در صورت عدم تمدید ظرف مهلت پیش‌گفته، امکان درخواست آن ظرف مهلت شش ماه بعد از انقضای مدت، با پرداخت (جریمه تاخیر) به میزان نصف هزینه ثبت علامت وجود دارد، و گرنه علامت از درجه اعتبار ساقط خواهد شد».

با این وجود، پرسش قابل طرح این است که در مواردی که دارنده علامت در موعد قانونی اقدام به تمدید علامت نکند و علامت از درجه اعتبار ساقط شود لیکن صرف استفاده از علامت مذکور حقوقی را برای دارنده پیشین ایجاد می‌کند یا اشخاص ثالث امکان ثبت آن علامت را دارند؟ 

به دیگر سخن، چنانچه به دلیل عدم تمدید اعتبار گواهی علامت ثبت شده، علامت از اعتبار ساقط شود و متعاقبا شخص دیگری اقدام به ثبت آن علامت نماید، آیا دارنده پیشین که همچنان از علامت استفاده می‌کند، امکان طرح دعوای علامت موخر الثبت با استناد به ثبت مقدم و سابقه استفاده مستمر از علامت را دارد؟

موضوعات پیش گفته چالش‌هایی را در عمل ایجاد کرده است و رویه قضایی محاکم ایران نیز در این رابطه راه‌حل یکسانی را در پیش نگرفته ‌اند، به نحوی که برخی ادعای مالک پیشین را پذیرفته و حکم به ابطال علامت موخر الثبت به دلیل استفاده مستمر پیشین صادر می‌کنند ولی در بسیاری از موارد، چنین ادعایی پذیرفته نشده و علامت موخر الثبت به اعتبار خود باقی می‌ماند. 

موضوعی که توسط افراد دخیل در چنین وضعیتی باید مدنظر قرار گیرد، بسته به مورد، شیوه طرح دعوا، اعم از شیوه نگارش دادخواست، انتخاب خواسته صحیح و دفاع قانونی و موثر در قضیه است؛ به نحوی که هر یک از طرفین دعوی؛ یعنی خواهان دعوا (که دارنده پیشین علامت است) و خوانده (که دارنده گواهی ثبت موخر است) با اتخاذ راهبرد و آگاهی از مقررات و دفاع بر این اساس، امکان پیشبرد اهداف خود و پیروزی در پرونده را خواهند داشت. مسلما نیل به چنین اهدافی امکان پذیر نیست مگر با مشاوره با وکلای مطلع و متخصص در حوزه علائم تجاری که گروه حقوقی هموکیل با در اختیار داشتن وکلای مجرب در این زمینه، توانایی راهنمایی صحیح افراد را دارد

 

درخواست ثبت علامتی که مخالف با نظم عمومی یا اخلاق حسنه است چگونه است؟

به طور کلی علامتی که درخواست ثبت آن شده است نباید در مخالف با نظم عمومی یا اخلاق حسنه باشد؛ لذا علامتی که متضمن تصویر یا کلمات مستهجن است، یا کلماتی که نشان دهنده مفهوم نژاد پرستانه می‌باشند و یا کلمات یا عباراتی که ریشه مذهبی یا دینی دارد، قابل ثبت نیستند. 

برای نمونه نمی‌توان نام هیچ یک از پیامبران الهی (ص)، نظیر عیسی، موسی جرجیس یا هرگونه کلمه یا نامی که به دلایل مذهبی یا دینی تقدس دارد را به عنوان علامت تجاری مورد ثبت قرار داد زیرا پیروان دین یا مذهب مربوطه تولید کالا یا ارائه خدمات به نام پیامبران یا مفاهیم مقدس را امری مذموم تلقی کرده و به این دلیل می‌توان گفت چنین امری برخلاف اخلاق حسنه است. 

در ثانی، علامت نباید متضمن کلمه یا عبارتی باشد که در مخالفت با نظم عمومی است؛ برای نمونه انتخاب و درخواست ثبت عناوینی که در ذهن مصرف کننده تداعی کننده تبهکار یا تروریست خاص باشد، نظیر بن لادن یا پابلو اسکوبار به عنوان علامت تجاری به دلیل مخالفت با نظم عمومی قابل پذیرش نیست.

در ایران، اداره مالکیت معنوی که مرجع قانوین ثبت علائم تجاری است و همچنین محاکم هیچگونه ضابطه یا معیاری را در راستای تعیین و تشخیص علائم تجاری که مخالف نظم عمومی یا اخلاق حسنه می‌باشند، ارائه نکرده است و به نظر می‌رسد، در هر مورد بسته به اوضاع و احوال هر پرونده یا قضیه، این موضوع مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.

با این وجود، سوال مهم قابل طرح در این رابطه این است که آیا مرجع ثبت یا محاکم در راستای ارزیابی و احراز مخالفت علامت تجاری که درخواست ثبت آن به عمل آمده است، صرفا ظاهر علامت را مدنظر قرار می‌دهند یا به نوع استفاده از علامت؛ یا به تعبیر دیگر، به محصول یا خدماتی که علامت بر روی آنها باید الصاق شود نیز توجه می‌کنند؟

برای نمونه، آیا علامت تجاری جینکو برای تولید ماهوار قابلیت ثبت دارد؟ در این مورد، آیا مرجع ثبت یا دادگاه برای ارزیابی و احراز مخالفت علامت با نظم عمومی یا اخلاق حسنه باید صرفا ظاهر کالا را مدنظر قرار دهند؟ 

در این مورد با عنایت به اینکه کلمه جینکو در مخالفت با نظم عمومی و اخلاق حسنه نمی‌باشد، می‌توان قابلیت ثبت آن را متصور شد؟ در مقابل، چنانچه مرجع ثبت یا دادگاه صرفا به ظاهر علامت توجه نکرده و نوع و ماهیت کالای تولیدی را نیز مدنظر قرار دهد، می‌توان گفت ثبت علامت، با توجه به ممنوعیت تولید و بهره‌برداری ماهواره در ایران، بر خلاف نظم عمومی به شمار آمده و با ممنوعیت قانونی مواجه است. 

در مقابل می‌توان گفت، درست است که در حال حاضر تولید و عرضه ماهواره در ایران با موانع قانونی مواجه است، لیکن ممکن است شخصی با امید به اینکه تولید و عرضه ماهواره در آینده قانونی شود، قصد داشته باشد علامت تجاری مربوطه را ثبت کرده و در صورتی که ممنوعیت‌های قانونی مرتفع شد، اقدام به تولید و عرضه آنها با علامت ثبت شده نماید. 

 

web-design

لذا به نظر می‌رسد مرجع ثبت و دادگاه ها باید صرفا به ظاهر علامتی که درخواست ثبت آن به عمل آمده است توجه کرده و از ورود و بررسی نوع و ماهیت کالاهایی که قرار است علامت تجاری بر روی آنها الصاق شود، اجتناب کنند.

به طور مشابه، می‌توان این موضوع را در رابطه با سابقه استفاده از یک علامت (کاربرد شناخته شده یک علامت) نیز مورد بررسی قرار داد.

برای نمونه، با توجه به اینکه کلمه Absolute در رابطه با مشروبات الکلی در خارج از کشور مورد ثبت قرار گرفته و کاربرد این علامت در عرصه بین‌المللی برای مشروبات الکلی شناخته شده است، آیا می‌توان عین یا معادل فارسی آن (ابسولوت یا ابسولوط) را در ایران برای کالا یا خدمات دیگر ثبت کرد؟ 

به طور مشابه، چنانچه در رژیم سابق مشروبات الکلی با علامت تجاری خاص تولید و روانه بازار می‌شده اند، آیا می‌توان علائم مذکور را برای کالا یا خدمات دیگری نظیر لباس، رستوران یا مواردی از این دست مورد ثبت قرار داد؟ 

در صورت ثبت آیا مصرف کننده این تصور را نخواهد داشت که تولید کننده مشروبات الکلی خارجی اقدام به تشکیل شرکت در ایران و تولید کالا نموده است؟ 

آیا اداره مالکیت معنوی یا دادگاه باید بدون عنایت به ماهیت و نوع کالا و صرفا بر اساس ظاهر علامت ارزیابی های قانونی را انجام دهد و نظم عمومی و اخلاق حسنه را بر این مبنا مورد سنجش قرار دهد؟ در مقابل، حتی می‌توان گفت شاید درخواست کننده که صاحب علامت خارجی نیز می‌باشد قصد دارد علامت را در ایران ثبت کرده و با استفاده از ظرفیت‌های قانونی نظیر قرارداد لیسانس، به بک فرد ایرانی اجازه دهد تحت ضوابط شرعی و قانونی ایران اقدام به تولید محصولات و نوشیدنی‌های غیر الکلی نماید. لذا در چنین فرضی آیا توجه به کاربرد سابق و شناخته شده علامت در کشورهای دیگر و استناد به نظم عمومی و اخلاق حسنه موجه به نظر می‌رسد؟

 

پیشنهاد پایانی

با این همه، همانطور که گفته شد، رویه عملی مراجع فوق الذکر مشخص نبوده و در هر مورد، به صورت خاص و با توجه به سایر اوضاع و احوال تصمیم اتخاذ می‌کنند. 

به این علت، درخواست ثبت چنین علائمی ابتدائا باید از طریق مشاوره با وکلای مجرب و در صورت امکان از طریق آنها عملی و انجام شود. گروه حقوقی هموکیل با داشتن وکلای مجرب در این زمینه توانایی راهنمایی و ثبت علائم پیش گفته را دارد.