جرم جمع آوری اطلاعات طبقه بندی شده

جرم جمع آوری اطلاعات طبقه بندی شده، درمورد این موضوع به پژوهش می پردازیم. در ادامه مباحث مربوط به جرائم علیه امنیت، به جرم جمع آوری اطلاعات طبقه بندی شده میپردازیم. جرمی که حداکثر مجازات بسیار بالایی داشته و از جمله جرائم حساس محسوب میشود.

رکن قانونی جرم جمع آوری اطلاعات طبقه بندی شده

میدانیم که رکن قانونی در اصل تعریف قانونگذار از آن جرم و میزان مجازاتی است که در صورت وقوع آن دامنگیر مرتکب می‌شود. در این رابطه در ماده 505 قانون مجازات اسلامی به این جرم اشاره شده است:

هرکس با هدف بر هم زدن امنیت کشور، به هر وسیله و طریقی، اطلاعات طبقه بندی شده را با پوشش مأمورین دولت یا به هر وسیله و نحو دیگری جمع آوری کند، اگر بخواهد آنرا در اختیار دیگران قرار دهد، و موفق به انجام آن شود به حبس از دو تا ده سال و در غیر اینصورت به مجازات حبس محکوم خواهد شد. ( مدت حبس یک تا پنج سال خواهد بود).

جرم مذکور از جمله جرائمی است که به نحو مقدماتی به جاسوسی اشاره داشته و تا حدی نیز دربر دارنده آن است. چرا که در یک حالت، اسناد را در اختیار دیگران قرار میدهد.

رکن ماده جرم جمع آوری اطلاعات طبقه بندی شده

از مقالات گذشته به یاد دارید که رکن مادی منظور صورت بیرونی عملی است که دارای وصف مجرمانه است. رکن مادی در جرم جمع آوری، عبارت است از جمع آوری اطلاعات طبقه بندی شده که این امر از جمله مواردی است که تنها با فعل مرتکب محقق میگردد.

نقش روش دستیابی به اطلاعات طبقه بندی شده

نکته :مهم نیست که جمع آوری اطلاعات طبقه بندی شده به چه نحوی صورت بگیرد.

روش دستیابی به اطلاعات طبقه بندی شده، مهم نیست. مهم حصول نتیجه است. بنابراین اگر شخصی خود را به دروغ به جای یک مقام دولتی جا بزند و اطلاعات را بدست بیاورد یا آنکه به سیستم های امنیتی دولتی ورود کند و از طریق هک سیستمی، اطلاعات طبقه بندی شده را بدست آورده، جرم محقق شده است.

آیا تنها مسئولین نظام و یا مأمورین دولت میتوانند مرتکب جرم جمع آوری اطلاعات طبقه بندی شده می شوند؟

خیر. درست است که در ماده به این عبارت اشاره شده است اما هر کسی میتواند جرم جمع آوری اطلاعات طبقه بندی شده را مرتکب شود. پس فرقی نمیکند که مرتکب ایرانی باشد، مسئول دولتی باشد، بیگانه باشد و...

با این حال باید توجه داشت که به دلیل حساس بودن جرم، نظامیان مشمول این ماده نمیشوند. به دلیل آنکه نوعاً افراد نظامی به اطلاعات مهمی دسترسی دارند و ارتکاب جرم از جانب آنان عواقب شدیدی خواهد شد، فلذا مجازات جرم توسط این اشخاص سه تا پانزده سال حبس خواهد بود.

موضوع جرم جمع آوری اطلاعات طبقه بندی شده

موضوع جرم در این ماده، اطلاعات طبقه بندی شده می‌باشد. با این حال باید توجه داشت که اطلاعات با اسناد یکی نیست. اسناد ماهیتی فیزیکی داشته و شامل اسناد کاغذی و الکترونیکی میشود اما محتوای درونی اسناد، اطلاعات نامیده میشود.

اطلاعات طبقه بندی شده نیز منظور معلوماتی است که در جلسات رسمی اظهار شده یا شفاهاً در اختیار اشخاص مجاز قرار داده میشود. محرمانه بودن یا نبودن اطلاعات و طبقه آن توسط اظهار کننده مشخص میشود. اطلاعات طبقه بندی شده سطح بندی خاص خود را دارد که شامل به کلی سری، سری، خیلی محرمانه و محرمانه میشود.

دسته بندی اطلاعات طبقه بندی شده

1)اطلاعات فوق سری: افشای آنها ضرر غیر قابل جبرانی را به اساس حکومت و مبانی نظام وارد میکند

2)سری: اسنادی که افشای آن، منافع عمومی و یا امنیت ملی را دچار مخاطره میسازد.

3)خیلی محرمانه: اسنادی که افشای غیر مجازشان، امور سازمان ها را با اختلال مواجه کرده و اجرای وظایف اساسی را غیر ممکن میکند.

4)محرمانه: استادی که اگر به نحو غیر مجاز افشاء شوند، منجر به اختلال در امور داخلی سازمانی شده یا با مصالح اداری آن سازمان در مغایرت باشد.

آیا جرم دسته بندی اطلاعات طبقه بندی شده باید به نتیجه مشخصی برسد؟

قانونگذار دو فرض را مشخص نموده است:

1)اطلاعات طبقه بندی شده در اختیار اشخاص گذاشته شود.

2)اطلاعات  طبقه بندی شده در اختیار کسی گذاشته نشود. یعنی مرتکب نتواند این اطلاعات را به دست دیگری برساند.

در حالت اول، با یک مجازات شدید روبرو هستیم (دو تا ده سال حبس ).

اما در حالت دوم، مجازات کمتر خواهد بود. یعنی  صرف دستیابی به اطلاعات طبقه بندی شده بدون آنکه در اختیار اشخاص دیگری قرار داده شود، جرم است و حبس یک تا پنج سال را بدنبال خواهد داشت. 

پس اگر شخص اطلاعات طبقه بندی شده را بدست آورد، این امر خود جرم است اما اگر آنرا در اختیار دیگران قرار دهد، مجازاتشان تشدید خواهد شد.

رکن روانی جرم جمع آوری اطلاعات طبقه بندی شده

در این جرم علاوه بر سوءنیت عام، وجود سوء نیت خاص هم ضروری است. یعنی مجرم با علم و اراده نسبت به ماهیت اطلاعات طبقه بندی شده و با قصد آنکه آنها را در اختیار دیگران قرار دهد، اطلاعات را جمع آوری کند. 

پس اگر شخص اطلاعات را صرفاً برای خود بخواهد، نمیتواند مشمول این ماده قرار گیرد. باید قصد انتقال به دیگران وجود داشته باشد.

آیا وجود انگیزه برهم زدن امنیت کشور، در جرم جمع آوری اطلاعات طبقه بندی شده شرط است؟

این جرم از جمله جرائمی است که انگیزه در آن اهمیت دارد. بنابراین اگر شخصی به قصد انتقاد یا اصلاح یک موضوع، اطلاعات طبقه بندی شده را بدست آورد و آنرا در اختیار دیگری قرار دهد، به نظر میرسد که نمیتوان وی را مجازات نمود.

توصیه پایانی

اثبات این جرم و یا انکار آن، به دلیل آنکه استثناً مبتنی بر انگیزه های افراد بوده و دایره شمول گسترده ای دارد، امری چالش برانگیز بوده و نیازمند اجرای اصول حقوقی به نحو دقیق میباشد. بهتر است در برخورد با این جرم، با یک وکیل یا مشاور متخصص حقوقی مشورت نمایید.