قرار نظارت قضایی چگونه صادر می‌شود؟ 

در خصوص قرار نظارت قضایی موارد مهمی را در مقاله های پیشین ذکر نمودیم. این قرار معمول به همراه قرار تامین کیفری صادر می شود البته در مواردی مستقلا نیز صادر می شود.اما نکات مهمی در خصوص این قرار وجود دارد که باید رعایت گردد.در این مقاله به ذکر نکات مهم می پردازیم.

قرار نظارت قضایی باید مستدل باشد

این قرار باید حتماً مستند و مستدل به قانون باشد پس نمی‌توان بدون رعایت قانون این قرار را صادر نمود یعنی قاضی باید زمان صدور این قرار حتما بیان نماید که مستند به کدام ماده قانونی این قرار را برای متهم صادر نموده است.همچنین باید دلایل صدور این قرار را بیان کند.

موجه بودن قرار نظارت قضایی

 یعنی باید توجیه قانونی در رابطه با جرم داشته باشد مثلاً در خصوص جرایمی که در مورد آن ها نباید قرار بازداشت موقت صادر کرد باید این امر رعایت شود و تناسبی میان جرم و قرار وجود داشته باشد و بتوان آن را توجیه نمود.

شدت مجازات و قرار نظارت قضایی

 همانطور که سابقاً نیز بیان نمودیم قرار نظارت قضایی باید مناسب با شدت مجازات باشد اگر مجازات سبک باشد قرار بازداشت موقت برای آن صادر نخواهد شد حتماً قاضی باید احتمال فرار یا مخفی شدن متهم و از بین رفتن آثار جرم را در نظر بگیرد .

سابقه متهم و قرار نظارت قضایی

همچنین قاضی سابقه متهم را نیز برای تعیین قرار تامین کیفری نیز یا قرار نظارت قضایی در نظر خواهد گرفت

پس اگر توسط قاضی احتمال انجام هر یک از این موارد پیش گفته توسط متهم ندارد نیازمند صدور قرار نظارت قضایی  نیست ماده ۲۵۰ قانون آیین دادرسی کیفری تمام این موارد را مفصلاً بیان نموده است.

امکان جمع در قرار تامین کیفری و قرار نظارت قضایی

 این موضوع، امر بسیار مهمی می‌باشد که شما به عنوان ارباب رجوع در محاکم قضایی حتماً باید این را بدانید که قاضی مکلف است که صرفاً یک قرار تامین کیفری صادر نماید ولی چندین قرار نظارت قضایی را می‌توان همزمان برای متهم تعیین نمود این هم از فرق‌های مهم این دو با یکدیگر است. 

پس اگر شما متهم پرونده هستید و قاضی برای شما چندین قرار تامین کیفری صادر نموده است می‌توانید نسبت به آن اعتراض نموده و تخلف قاضی را به دادگاه انتظامی قضات اطلاع دهید همچنین اگر شما متهمی هستید که چندین قرار نظارت قضایی برای شما صادر شده است از این بابت هیچ تعجب ننمایید چون این امر در قانون مطابق ماده ۲۴۷ قانون آیین دادرسی کیفری پذیرفته شده است .

نکته بسیار مهم در خصوص جرایم تعزیری  درجه ۷ و ۸

همانطور که در سایر مقالات بیان نمودیم صدور قرار نظارت قضایی برای چنین جرایمی باید به صورت مستقل باشد و نیازی به قرار تامین کیفری وجود ندارد.

البته نکته مهم این است که باید متهم تضمینات لازم را برای جبران خسارت ارائه دهد تا قاضی اقناع شود که صرفاً قرار نظارت قضایی مستقل صادر نماید ابلاغ قرار نظارت قضایی و قرار تامین کیفری قرار نظارت قضایی مطابق تبصره ۲ ماده ۲۴۷ قانون آیین دادرسی کیفری و با وحدت ملاک از ماده ۲۲۵ همان قانون باید فوراً به متهم ابلاغ گردد و تصویر آن به او تحویل داده شود همچنین همین امر در خصوص قرار تامین کیفری نیز وجود داشت تفهیم اتهام در خصوص هر دو مورد نیز باید انجام شود.

 اعتراض در خصوص قرار نظارت قضایی

 قرارهای نظارت قضایی بعد از آن که صادر می‌شوند تا ۱۰ روز قابلیت اعتراض در دادگاه صالح را دارند دادگاه صالح بستگی به میزان جرم و مجازات دارد ممکن است در دادگاه کیفری یک یا دو و یا دادگاه انقلاب صالح به رسیدگی باشد و قرار نظارت قضایی نیز در صورت اعتراض به همان دادگاه ارسال می‌گردد اما نکته مهم این که اگر قرار توسط دادگاه صادر شود فرقی نمی‌کند که دادگاه کیفری یک یا دو یا انقلاب باشد مهم این است که اعتراض  نسبت به آن ظرف ۱۰ روز می‌باشد ولی در دادگاه تجدید نظر استان بررسی می‌شود.

قرار نظارت قضایی چه مدت اعتبار دارد؟

این قرارها اعتبار دائمی ندارند و در برخی موارد ممکن است قرار نظارت قضایی لغو شوند این موارد در قانون صراحتا بیان شده است که این موارد عبارتند از :

1-اگر مجازات متهم حبس باشد و این حبس اجرا گردد و یا مجازات متهم تبعید و یا اقامت اجباری باشد و به طور کل تمامی مجازاتی که قانون برای متهم در نظر گرفته در خصوص او اجرا شود قاعدتاً قرار نظارت قضایی باید لغو گردد 

2-همچنین اگر قرار منع تعقیب یا  موقوفی  تعقیب و تعلیق تعقیب و اجرای مجازات و مختومه شدن پرونده رخ دهد در این صورت هم قرار نظارت قضایی کاملاً مانند قرار تامین لغو می‌گردند و این امر در ماده ۲۵۱ قانون آیین دادرسی کیفری بیان شده است.

تخفیف در صدور قرار نظارت قضایی

اگر متهم مانند تمام آن چه به آن دستور داده شده عمل ننماید می ‌تواند درخواست دهد که در قرار نظارت قضایی به او تخفیف داده شود این درخواست باید به تایید دادستان برسد همچنین دادستان خود می‌تواند این پیشنهاد را به دادگاه دهد دادگاه می‌تواند در صورت صلاحدید به متهم تخفیف دهد که ماده ۲۵۳ قانون آیین دادرسی کیفری این امر را یادآور می‌گردد.

ضمانت اجرای قرار نظارت قضایی چیست؟

 قانونگذار در ماده ۲۵۴ پیش گفته ضمانت اجراهایی را برای عدم انجام قرار نظارت قضایی بیان نموده است اما در این خصوص میان قرار نظارت تکمیلی و قرار نظارت مستقل تفاوت‌هایی قائل شده است اگر قرار نظارت قضایی تکمیلی باشد یعنی همراه با قرار تامین کیفری صادر شده باشد و متهم از اجرای قرار نظارت تخلف نماید در این صورت قرار نظارت قضایی لغو می‌گردد قاضی قرار تامین را سنگین ‌تر می‌نماید اما اگر متهم مرتکب جرم تعزیری درجه ۷ و ۸ شده باشد و قانونگذار برای او قرار نظارت قضایی مستقل صادر نموده باشد و سپس متهم از اجرای دستورات سرباز زند در این زمان است که قرار تامین کیفری مناسب صادر می‌گردد و قرار نظارت قضایی لغو خواهد شد.

 در واقع تبدیل قرار نظارت به قرار تامین صرفاً در این مورد صورت خواهد گرفت ضمانت اجرای تبصره ماده ۲۵۴ قانون آیین دادرسی کیفری ضمانت اجرای قرار تامین در این ماده نمی‌تواند تبدیل قرار بازداشت به قرار تامین کیفری دیگر قرار داد چرا که قرار بازداشت موقت خود از سنگین‌ترین قرارهاست و بعد از آن قرار،قرار  سنگین دیگری وجود ندارد که متهم تنبیه شود بلکه باید به طور کل همچنان متهم در بازداشت موقت بماند.