انواع و اقسام اقرار

اقرار قاطع و غیر قاطع، اقرار صریح و اقرار ضمنی، اقرار در دادگاه و خارج از دادگاه ، اقرار کتبی و اقرار شفاهی و اقرار ساده، موصوف و مقیّد و مرکب از جمله انواع و اقسام اقرار می باشند.

در این مقاله به بیان اقسام اقرار و همچنین احکام هر یک از این انواع میپردازیم. مفهوم اقرار، طرفین آن و همچنین شرایط صحت اقرار را در مقالات پیشین بررسی کردیم. اقرار را میتوان از جهات گوناگون مورد دسته بندی قرار داد. دسته بندی اقرار گاه به شیوه آن، گاه به محل آن و گاه به نوع آن برمیگردد. به این جهت اقرار میتواند قاطع یا غیر قاطع، صریح یا ضمنی، در دادگاه(قضایی) یا خارج از دادگاه(غیر قضایی)، کتبی یا شفاهی، ساده، مقید و یا موصوف باشد.

انواع و اقسام اقرار را نام ببرید:

1-اقرار قاطع و غیر قاطع

2-اقرار صریح و اقرار ضمنی

3-اقرار در دادگاه و خارج از دادگاه(قضایی و غیر قضایی) و پیامد های آن

4-اقرار کتبی و اقرار شفاهی

5-اقرار ساده، موصوف و مقیّد و مرکب

1-اقرار قاطع و غیر قاطع

اقرار تنها امری را اثبات میکند که مقر یا همان اقرار کننده به آن اقرار نموده است.بنابراین اگر امر مزبور اصل موضوع ادعای طرف مقابل باشد، اقرار قاطع دعوا و هرگاه برخی عناصر ادعا را در بر گیرد، اقرار غیر قاطع است. اقرار غیر قاطع اقرار به مقدمات دعوا نیز نامیده میشود. 

برای نمونه هرگاه شخص به استناد سندی علیه دیگری اقامه دعوا به ادعای پرداخت مبلغی، آن را مطالبه کند و خوانده اقرار به گرفتن مبلغ مزبور نماید، اقرار قاطع است و اگر خوانده تنها، اقرار به اصالت سند مستند دعوا نماید ، اقرار غیر قاطع(اقرار به مقدمات دعوا) است. اقرار قاطع و غیر قاطع میتواند در دادگاه، در خارج از دادگاه، کتبی، شفاهی،صریح،ضمنی و ... باشد.

2-اقرار صریح و اقرار ضمنی

معمولا اقرار با اخباری صریح انجام میشود؛ مقر صریحا امری را میپذیرد.اما گاه اقرار ضمنی است، بدین معنا که کردار، رفتار یا گفتار شخص به کیفیتی است که با پذیرش امری ملازمه دارد.

برای نمونه هرگاه شخصی اعلام نماید که شناسنامه ای متعلق به اوست اقرار صریح است و اگر با ارائه کپی و عکس خود درخواست نماید که شتاسنامه جدیدی برای او صادر شود اقرار ضمنی به تعلق شناسنامه به خود کرده است.

اقرار ضمنی نیز در چارچوب خود، توان اثباتی دارد و باید مورد توجه دادگاه قرار گیرد.اقرار صریح یا ضمنی هم میتواند قاطع، غیر قاطع، کتبی ، شفاهی، در دادگاه یا حارج از دادگاه باشد.

www.hamvakil.com

3-اقرار در دادگاه و خارج از دادگاه(قضایی و غیر قضایی) و پیامد های آن

به موجب ماده 203 قانون جدید آیین دادرسی مدنی :«اگر اقرار در دادخواست یا حین مذاکره در دادگاه یا در یکی از لوایحی که به دادگاه تقدیم شده است به عمل آید، اقرار در دادگاه محسوب می‌شود، در غیر این صورت اقرار در خارج ازدادگاه تلقی می‌شود.»

برای آنکه اخبار های انجام شده در دادگاه و لایحه ، به عنوان اقرار در دادگاه پذیرفته شود، باید انتساب آنها به شخص اقرار کننده احراز شود.بنابراین چنانچه به اصالت این اقرار توسط مقر اعتراض شود، دادگاه باید برابر قواعد عام دادرسی به اصالت آنها رسیدگی کند.

اقرار شفاهی در دادگاه، اخبار هایی است که در دادگاه انجام شده و در صورت مجلس قید میشود.بنابراین هر گاه رای دادگاه مستند به اقرار شفاهی قاطع در دادگاه باشد، حتی اگر پذیرفته شود که درج عین تمامی عبارات مقر در رأی لازم نیست، اما مسلم است که عین عباراتی که اقرار شمرده شده است باید در صورت مجلس درج شده باشد.اقرار شفاهی خارج از دادگاه در ماده 1270 قانون مدنی پیش بینی شده و علی القاعده با گواهی گواهان قابل اثبات است.

تفاوت پیامدهای اقرار قضایی وغیر قضایی

اولاً مطابق ماده 1279 قانون مدنی ، اقرار شفاهی خارج از دادگاه زمانی با شهادت قابل اثبات است که اصل دعوا نیز از جمله دعاوی باشد که با شهادت شهود قابل اثبات باشد و یا دلایل و قرینه هایی مبنی بر اتفاق افتادن اقرار وجود داشته باشند.

ثانیاً مطابق قانون احکامی که با توجه به اقرار قاطع دعوا در دادگاه صادر شده اند قابل تجدید نظر خواهی نیستند و بنابراین حکم این ماده در مورد اقرار خارج از دادگاه جاری نبوده و احکام صادره بر این اساس قابل تجدیدنظر خواهی هستند. همین حکم در مورد فرجام خواهی از آرا نیز مجری خواهد بود.

4-اقرار کتبی و اقرار شفاهی

اقرار کتبی میتواند در دادگاه و یا در خارج از دادگاه صورت بگیرد.اقرار در دادخواست و یا یکی از لوایحی که به دادگاه تقدیم شده است اقرار کتبی در دادگاه و هرگاه در یکی از اسناد عادی و اسناد رسمی که به دادگاه تقدیم شده و یا در دفتر بازرگانی به عمل آمده باشد، اقرار کتبی خارج از دادگاه شمرده می‌شود. از طرف دیگر اقرار شفاهی در دادگاه، در حین مذاکره در دادگاه به عمل میا‌آید و به درخواست طرف باید در صورت مجلس دادگاه قید شده باشد.اقرار شفاهی خارج از دادگاه را نیز میتوان در صورتیکه دارای شرایطی که ذکر شد باشد، با شهادت شهود اثبات نمود.

باید در نظر داشت که تفاوت اقرار کتبی و شفاهی در نحوه اثبات و انجام آن است و نه از حیث پیامدها چراکه هر دو در صورت اثبات یک تاثیر را خواهند داشت.

در حقیقت اگر اقرار در سند رسمی به عمل آمده باشد، سند میتواند مورد ادعای جعل قرار گیرد؛ اما هرگاه در سند عادی به عمل آمده باشد، سند میتواند مورد انکار، تردید یا ادعای جعل قرار گیرد.در هر یک از دو فرض، دادگاه باید ابتدا به اصالت سند رسیدگی کند.

5-اقرار ساده، موصوف و مقیّد و مرکب

اقرار ساده، اخبار به همان امری است که مدعی ادعا مینماید، بی آنکه قید یا وصفی به آن داده شود. اقرار مقیّد و موصوف در صورتی است که فرد اقرار کننده امر مورد ادعای مدعی را بپذیرد اما آن را مقیّد به قید یا موصوف به وصفی کند. 

برای نمونه هرگاه خواهان ادعا نماید که خودروی خود را نزد خواهان به امانت گذاشته است و خوانده اقرار کند که خودرو را امانت گرفته، اقرار ساده است و اگر اقرار نماید که خودرو را برای استفاده از آن به امانت گرفته، اقرار مقیّد و هر گاه بپذیرد که خودروی معیوب خواهان به امانت دست اوست، اقرار موصوف میباشد. اقرار موصوف و مقیّد را علی القاعده نمیتوان تجزیه نمود و تنها قسمتی که به نفع خود است پذیرفته و قسمت دیگر را انکار کرد.

اقرار مرکب اقراری است که اقرار کننده، ضمن پذیرش امر مورد ادعای طرف مقابل، بر امر مجزایی تأکید میکند که پیامد اقرار را به علت پیوند تامی که با آن دارد، به سود مقر از بین میبرد. برای نمونه در مثال قبلی، خوانده ضمن اینکه میپذیرد خودرو را به امانت گرفته، تاکید میکند که آن را مسترد نموده است.

6-اقرار در اظهارنامه رسمی

سوال: اظهارنامه‌ای برای من ارسال شده است و من می‌خواهم به آن پاسخ دهم آیا مهم است که با وکیل مشورت نمایم؟

دقت کنید که در صورتی که برای شما اظهارنامه ارسال شده است آن اظهارنامه دعوای رسمی علیه شما نمی‌باشد بلکه طرف مقابل به صورت رسمی خواسته خود را نسبت به شما اعلام نموده است.می‌توانید شما به آن پاسخ ندهید. عدم پاسخ شما به معنی قبول ادعای ایشان نمی‌باشد در صورتی که اظهارنامه را پاسخ دادید در نظر داشته باشید که متنی که در آن نوشته می‌شود باید حتماً با مشورت وکیل نوشته شود در غیر این صورت اگر در آن متن اقرار به انجام جرم یا اقرار به علیه خود نمایید درست است که اقرار باید نزد دادگاه باشد تا معتبر شناخته شود اما به هر حال این نوشته‌ای که اقرار در آن وجود دارد می‌تواند موجبات اقناع وجدانی قاضی علیه شما را فراهم سازد