قاچاق کالا چیست و چه مجازاتی دارد؟

قاچاق کالا یعنی ورود یک کالا به داخل کشور بدون اجازه مراجع قانونی. همچنین کالای قاچاق در علم اقتصاد به خروج کالا یا ورد مخفیانه ی کالا از کشور گفته می شود. در مقاله بررسی قانونی بزه قاچاق کالا و ارز در قوانین کیفری به صورت مفصل جرم قاچاق کالا و ارز اشاره کردیم در این مقاله، تعریف قاچاق، انواع کالا و مراجع رسیدگی با قاچاق کالا را مورد بررسی قرار می دهیم.

قاچاق چیست؟

 در برخی کتب حقوقی حتی به انتقال یک کالا از شهری به شهر دیگر یک کشور نیز قاچاق داخلی گفته می شود و انتقال یک کالا از یک کشور به کشور دیگه به طور مخفیانه و بدون اجازه مراجع قانون قاچاق خارجی می گویند اما در قانون تجارت با تعریف متصدی حمل و نقل موضوع قاچاق کالا متفاوت می شود. چرا که بر این اساس قرارداد های حمل و نقل متصدی حمل و نقل با مالک کالا قراردادی به منظور حمل و نقل این کالا می بندد که وظیفه ی آن رساندن کالا به مقصد با سلامت کامل است. 

لذا اگر کالایی ممنوعه که اجازه ی ورود ندارد یا کالایی که صادر کردن آنان ممنوع می باشد اگر فردی اقدام به ورود کالا ی ممنوعه یا صادر کردن کالا ی ممنوعه نماید عمل وی قاچاق محسوب شده و به آن شخص عنوان قاچاقچی می دهند. 

قانون قاچاق کالا و ارز

بر اساس ماده 1 مبارزه با قاچاق کالا و ارز قاچاق زمانی رخ می دهد که جا به جا کردن و انتقال کالایی با ممنوعیتی صورت گرفته باشد یا بر خلاف محدودیت های مقرر باشد. مثلاً اگر ورود کالایی به کشور ممنوع نباشد یا صادر کردن یک کالا از کشور مجاز باشد اما شخص وارد کننده یا صادر کننده عوارض گمرک را پرداخت نکند مطابق ماده 1 قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز اقدام کرده و اقدام وی قاچاق محسوب می شود. 

پس اشخاص برای واردات و صادرات خود علاوه بر ورود یا خروج کالا های مجاز اقدام نمایند حتماً باید تشریفات قانونی این واردات و صادرات نیز مطابق قانون باید انجام شود در غیر این صورت عمل آن ها قاچاق محسوب می شود و مطابق  با نوع و میزان کالا ی ممنوعه برای آن ها مجازات در نظر گرفته می شود. 

در تعریف کالا باید اشاره کنیم که کالا به وسیله ای گفته می شود که در عرف مردم از ارزش اقتصادی برخوردار است و اشخاص حاضرند برای آن ها پول پرداخت نمایند . البته در مقابل کالای ممنوعه کالاهای مجاز نیست هستند که مردم اقدام به انتقال آن ها به یک دیگر می کنند به همین دلیل انتقال کالا همیشه قاچاق محسوب نمی شود. 

اقسام کالا 

 اقسام کالا برای این که مفهوم قاچاق به طور مشخص تری معیین شود کالا به چند قسم تقسیم کرده:

کالا های مجاز 

کالا های مجاز مشروط 

کالا های ممنوعه 

1)کالا های مجاز 

این کالا ها به کالایی گفته می شود که برای ورود آن به کشور یا خروج آن ها از کشور به همراه رعایت تشریفات گمرکی به مجوزی نیاز ندارد.

2)کالا های مجاز مشروط 

این کالا ها به کالا هایی گفته می شود که بای ورود آن ها به کشور یا خروج آن ها از کشور علاوه بر رعایت تشریفات اشخاص باید اقدام به اخذ مجوز از مراجع قانونی نمایند. 

3)کالا های ممنوعه 

این کالا ها به کالا هایی گفته می شود که از اساس ورود آن ها به کشور یا خروج آن ها از کشور ممنوع بوده و نه نیازی به تشریفات دارد و نه اخذ مجوز از مراجع قانونی.

روش های پیش گیری از قاچاق کالا

برای این که از ورود کالا های خارجی به کشور جلوگیری شود گمرک اقدام به ترخیص کالا های وارداتی و مجاز با درج گواهی شناسه ی کالا و رهگیری می باشد. شناسه ی رهگیری برای مجاز شناخته شدن ورود کالا به کشور بوده و باعث شناخته شدن و تفکیک کالا های قاچاق از کالاهای مجاز می کنند. از همین رو برای جلوگیری از قاچاق کالا فروشندگان این گونه کالا ها باید اقدام به فروش این کالا با شناسه ی رهگیری نمایند و از دیگر طرق پیش گیری قاچاق راه اندازی سامانه ی نظارت بر واردات و صادرات می باشد و از این رو تمام دستگاه های مربوطه مکلف به همکاری با این سامانه می باشد.

مرجع صالح به رسیدگی قاچاق کالا

اگر قاچاق کالا و ارز به صورت حرفه ای و سازمان یافته صورت بگیرد رسیدگی به این جرایم در مراجع قضایی دادگاه انقلاب و دادسرا می باشد. همچنین در خصوص اقدامات مأمورین دولتی به قاچاق کالا و ارز به جرایم آنان نیز در این مراجع قضایی رسیدگی می شود. 

مجازات قاچاق چقدر است؟

موضوع قاچاق اقسام مختلفی دارد و نمی توان به صورت کلی در مورد آن تعیین و تکلیف نمود. به همین دلیل اشخاصی که اقدام به قاچاق و حمل و نگه داری کالا ی قاچاق می نمایند علاوه بر جراایم نقدی کالا های آنان نیز ضبط می شود. 

چنان چه عین کالا موجود نباشد معادل آن کالا را باید پرداخت کنیم مگر این که به صورت غیر ارادی کالای قاچاق ازبین رفته و اراده ی مرتکب در آن دخیل نبوده. که در این صورت علاوه بر ضبط لوازم تولید کالا ی قاچاق مبالغ به دست آمده از قاچاق نیز ضبط خواهد شد.