تامین قرار کیفری توسط چه کسانی می تواند صادر شود؟

در این مقاله به بررسی تامین قرار کیفری متهم و همچنین اینکه چه کسانی می توانند قرار تامین کیفری برای متهم صادر کند.

می پردازیم.

تامین قرار کیفری متهم در دادگاه توسط قاضی

در خصوص جرایمی که مستقیماً در دادگاه مطرح می‌شوند قاضی دادگاه کیفری می‌تواند چنین قراری صادر کند اگر جرم مرتکب شده توسط متهم از جرمی باشد که مجازات آن درجه ۷ و ۸ است مطابق ماده ۳۴۰ قانون آیین دادرسی کیفری باید مستقیم در دادگاه بررسی انجام دهد همچنین اگر جرم از جمله جراحی می‌باشد که عفت مجنی علیه یا قربانی را نشانه گرفته باشد و یا در واقع به اصطلاح حقوقی منافی عفت باشد مطابق ماده ۱۰۲ باید مستقیماً در دادگاه بررسی شود چرا که وظیفه دادسرا تحقیق و بررسی چنین جرایمی است که تحقیق و بررسی در خصوص جرایم منافی عفت قانونی نیست ولی قید مهمی دارد و آن قید هم این است که در مرعی و منظر عام واقع شده و یا شاکی خصوصی داشته باشد و یا این که جرم به صورت عنف و زور انجام شده باشد و یا هدفی که داشته باشد آن را به شکل سازمان یافته درآورده باشد در این صورت قاضی دادگاه مجاز به بررسی جرم می‌باشد ماده ۳۰۶ قانون آیین دادرسی کیفری هم به این امر اشاره نموده است.

زمانی که برای متهمی کیفرخواست شفاهی صادر شود تکلیف چیست؟

 دادستان به صورت شفاهی هم می‌تواند کیفرخواست صادر کند و آن را به دادگاه ارائه دهد البته در خصوص جرایم موضوع ماده ۳۰۲ این امر امکان‌پذیر نیست کیفرخواستی که شفاهی باشد دادگاه بدون این که تاخیری داشته باشد جلسه را تشکیل و تفهیم اتهام متهم خواهد نمود همچنین به او یادآور می‌گردد که می‌تواند وکیل بگیرد متهم سه روز فرصت دارد که وکیل بگیرد اگر نخواهد از این حق خود استفاده کند به هر حال قاضی برای او قرار تامین صادر خواهد کرد در این صورت اخذ تامین مناسب با دادگاه است.

 تعویق صدور حکم متهم

اگر مطابق تبصره ۲ ماده ۴۱ قانون مجازات اسلامی، قاضی تصمیم گرفته باشد که صدور حکم را به تعویق بیندازد در اختیار قاضی است که از متهم تامین مناسب اخذ کند البته این را بدانید که قاضی نمی‌تواند تامینی برای متهم انتخاب نماید که او نتواند تهیه کند و دوباره او بازداشت شود یعنی تامین نباید منتهی به بازداشت شود.

 شرایط عدم تعیین قرار متهم

عدم تعیین قرار به چه صورت می باشد؟

همچنین اگر در صورت جرایم ماده ۱۰۲ بازپرس در دسترس نباشد و یا این که بازپرس معذور باشد که وظیفه خود را انجام دهد و بازپرس دیگری در دادسرا وجود نداشته باشد در این صورت دادرس دادگاه موظف است که قرار تامین کیفری در خصوص چنین جرایمی صادر نماید اگر در مرحله تحقیقات از متهم به هر دلیل قرار تامین اخذ نشده باشد و یا قرار جلب دادرسی و کیفرخواست به شکل غیابی رسیدگی شده باشد اما ناگهان در جلسه دادگاه متهم حاضر شده در این صورت دادگاه می‌تواند قرار تامین مناسب از متهم بگیرد اگر به هر دلیلی قراری تامینی که برای متهم صادر شده باشد بوده از بین رفته باشد و به عبارتی رفع شده باشد در این صورت هم دادگاه می‌تواند برای دسترسی مجدد به متهم چنین قراری را صادر نماید و هیچ منعی برای او وجود ندارد اگر قراره که صادر شده از نظر دادرس دادگاه مناسب نباشد او می‌تواند قرار قبلی را لغو و نسبت به تشدید یا تخفیف یا تبدیل قرار جدید اقدام نماید.

دادگاه بخش

همچنین در صورتی که پرونده‌ای در بخش رسیدگی می‌شود باید قاضی دادگاه بخش نسبت به آن قرار تامین صادر نماید.

دادگاه اطفال و نوجوانان

 ماده ۲۸۵ قانون اساسی کیفری بیان می‌کند که اگر افراد زیر ۱۵ سال جرمی انجام دهند باید به جرم آنان مستقیماً در دادگاه طفال و نوجوانان بررسی شود در این صورت پرونده به دادسرا نخواهد رفت اما نکته بسیار مهمی که وجود دارد این است که ماده ۲۸۷ قانون آیین دادرسی کیفری بیان نموده که از متهمینی که زیر ۱۵ سال هستند به هیچ عنوان قرار تامین پذیرفته نخواهد شد مگر آن که عنصر ضرورت اثبات شود که در این صورت صرفاً قرار تامین کفالت یا وثیقه یا نگهداری موقت در کانون اصلاح و تربیت برای چنین متهمانی صادر خواهد شد.

آیا دادیار یا دادسرای دیوان عالی کشور یا دادستانی کل کشور هم قادر به صدور قرار تامین کیفری می‌باشد؟

بله ماده ۲۹۱ قانون دادرسی کیفری بیان نموده که مطابق قانون تعقیب و رسیدگی به تخلفات هر فردی که مقام یا مسئول کشور می‌باشد، بر عهده دیوان عالی کشور است همچنین تحقیقات از چنین افرادی در دادسرای دیوان عالی کشور صورت می‌گیرد همچنین مسئول رسیدگی که عملاً دادستانی کل کشور است می‌تواند قرار تامین را در خصوص چنین متهمانی صادر نماید.

آیا رئیس هیئت بازرسی سازمان بازرسی کل کشور می توانند برای متهم تعیین قرار تامین کیفری نمایند؟

بله تبصره ۲ ماده ۵ قانون تشکیل سازمان بازرسی کل کشور بیان می‌دارد رئیس هیئت بازرسی اگر پایه قضایی داشته باشد و اگر رئیس قوه قضاییه به او ابلاغ نموده باشد اگر در حین کار و بازرسی اگر  احتمال فرار یا تبانی متهم را را بدهد می‌تواند از او قرار تامین دریافت کند نکته این که این قرار تامین غیر از قرار بازداشت است اما اگر قرار بازداشت موقت را ضروری تشخیص دهد باید به رئیس هیئت پیشنهاد دهد و رئیس دادگستری باید آن را قبول نماید تا بتوان این کار انجام شود در غیر این صورت انجام شدنی نیست باید بدانید که این قرارهای تامین ظرف ۲۰ روز از تاریخی که ابلاغ می‌شوند در دادگاه تجدید نظر مرکز استان قابلیت تجدید نظر دارند.

آیا بازرس قضایی سازمان بازرسی کل کشور می توانند برای متهم تعیین قرار تامین کیفری نمایند؟

بله، طبق شرایط بالا ، بازرس قضایی سازمان بازرسی کل کشور هم می تواند. 

آیا دادرس واحد اجرای احکام هم می‌تواند قرار تامین کیفری صادر نماید؟

بله ماده ۳ محکومیت‌های مالی بیان نموده که اگر محکوم علیه دادخواست اعسار ندهد به تقاضای محکوم علیه حکم اجرا شده اجرای احکام مدنی دادگاه‌ها می‌توانند قرار تامین را از متهم بگیرند و متهم را از زندان آزاد نمایند