مرور زمان مجازات و ارتباط آن با قرار موقوفی تعقیب

در این مقاله به بررسی مرور زمان مجازات و ارتباط آن با قرار موقوفی تعقیب، مرور زمان مطلق و صدور حکم غیابی در خصوص مرور زمان آن می پردازیم.

مقدمه

در میان عموم جامعه باب شده است که مرور زمان صرفا به نفع متهم است و این قبیل قوانین موجب فراوانی جرایم و مجرمین می شود باید این را بدانید که هر قانونی که وضع شده است  فلسفه ای دارد و هدفی پشت آن است. گاهی پیش می آید که جرمی سال ها قبل رخ داه است اما طرفین باهم توافق نموده اند و آن را حل و فصل کرده اند اما این توافق مکتوب نشده است و حالا بعد از گذشت چندین سال ناگهان شاکی قدیمی اقدام به طرح شکایت می کند و متهم نیز که سال ها قبل رضایت او را به هر طریق به دست آورده بود باید مجددا اقدام به دفاع از خود نماید که این امر عادلانه نیست و موارد این چنینی دیگر که تقریبا به همین شکل رخ داده اند در حقیقت به همین دلیل است که قانونگذار پدیده ی مرور زمان ر ا وضع نموه است در این مقاله در خصوص کلیات مرور زمان موارد مهمی را عنوان می نماییم.

مرور زمان

مرور زمان در لغت به چه معناست؟

مرور زمان در لغت به معنی گذشتن زمان، رفتن زمان یا همان مرور شدن ساعت و تبدیل به گذشته شدن آن زمان می‌باشد. 

در اصطلاح مرور زمان به چه معناست؟

 اگر بخواهیم این عبارت را معنای اصطلاحی کنیم باید بگوییم که در عالم علم حقوق در صورتی که مدت خاصی از زمان اجرای عملی بگذرد دیگر تعقیب و رسیدگی یا مجازات آن عمل قابلیت اجرایی ندارد و شاکی مطابق قانون دیگر مجاز به طرح شکایت یا تقاضای رسیدگی یا اجرای حکم در خصوص متهم یا مجرم را ندارد.

نکات مهم در خصوص معنای اصطلاحی مرور زمان

اول این که مدت‌های خاصی که در این تعریف بیان شده است در قانون به طور مفصل ذکر شده است یعنی این طور نیست که قاضی از روی سلیقه ی خود، مدت را تعیین نماید بلکه در قانون مدت تصریح شده است.

 دوم این که مدت‌های مذکور نسبت به هر جرم و شرایط آن ،عدد متفاوتی هستند ممکن است در جرمی مرور زمان 1 سال باشد در جرم دیگر 2 سال و به همین شکل اعداد مرور زمان بسته به جرم و مجازات متفاوت است.

سومین نکته مهم این که در مرور زمان نمی‌توانیم بیان کنیم که آن عمل دیگر جرم نیست آن عمل همچنان جرم است اما مدت زمان اجرای مجازات آن گذشته است و از نظر قانون دیگر قابلیت اجرایی خود را از دست داده است.

اقدامات متهم قاطع شمول مرور زمان است یا مرور زمان مطلق است؟

برای پاسخ به چنین سوالی ابتدا باید از اصطلاحات آن مطلع شویم و بعد آن را مفصلا شرح دهیم پس به تعریف مرور زمان مطلق و قاطع خواهیم پرداخت. 

مرور زمان مطلق

 بدین معنی است که عدد مشخصی در قانون برای مرور زمان ذکر شده باشد و پس از گذشت این عدد دیگر نتوانیم جرم مجازات را در خصوص متهم اجرا کنیم و این عدد مطلق است یعنی ثابت است و هیچ گونه تغییری نمی‌کند و حتی اگر در آن زمان متهم اقدامات مجرمانه دیگری انجام بدهد مرور زمان قطع نمی‌شود

مرور زمان شامل همین امر می‌شود یا خیر؟

 فرض کنید متهم از زندان فرار کرده است و موعد و زمانی که در قانون برای مرور زمان گذاشته شده است تمام شود مثلاً دو سال از جرم بگذرد و دیگر نتوانیم آن را پیگیری کنیم اما به این نکته مهم دقت کنید که عدم اجرای حکم، به دلیل فرار متهم بوده در این زمان نباید پرونده شامل مرور زمان اجرا شود اما قانونگذار این امر را برای مرور زمان اجرا بیان نموده نه مرور زمان شکایت و تعقیب متهم. 

پس انقضای موعد در مرور زمانی که شکایت شده ربطی به رفتار مرتکب ندارد حتی اگر متهم با شاکی توافق نموده که به هر صورت جرم را جبران کند و شاکی به دلیل توافق با متهم یک سال صبر نموده و شکایت را مطرح نکرده است و همین امر موجب شده است که مرور زمان به جرم بخورد در این صورت دیگر قابلیت شکایت شاکی از بین برود دیگر شاکی نمی‌تواند بعد از یک سال شکایت خود را مطرح کند و موجب صدور قرار موقوفی تعقیب می‌شود و حتی اگر ادله مربوط به اثبات مجرمیت متهم ادله بسیار قوی باشد به دلیل گذشت زمان امکان رسیدگی به چنین جرمی وجود نخواهد داشت می‌بینید که مرور زمان فقط در خصوص اجرا نیست بلکه در خصوص شکایت و تعقیب هم مرور زمان وجود دارد.

صدور حکم غیابی و مرور زمان در خصوص آن

 نکته مهم دیگری که باید به این دقت کنیم این که شاکی امکان این را دارد که حکم غیابی بگیرد و در صورتی که متهم را نیز پیدا نکند قانونگذار فرصت شکایت نمودن و رسیدگی غیابی را بر آن برای شاکی فراهم نموده است اما در خصوص مرور زمان اجرای حکم باید این را بیان کنیم که اگر اجرای مجازات شروع نشده باشد و حتی عدم اجرای مجازات به خاطر فرار مرتکب باشد این امر قاطع مرور زمان می‌باشد یعنی ساعت و تاریخ مربوط به مرور زمان قطع می‌گردد و پس از پیدا شدن متهم دوباره مرور زمان محاسبه می‌گردد مثلاً فرض کنید که بعد از صدور حکم و در زمان اجرای حکم متهم فرار نموده و حدود ۵ سال متواری شده است این بدین معنی نیست که چون متواری شده است و نیست پس باید مرور زمان نسبت به آن اعمال شود و متهم متواری می‌تواند از زیر بار تحمل مجازات به همین راحتی فرار کند بلکه اگر متهم پیدا شود و نخواهیم مجازات را در خصوص او اجرا کنیم و تاخیر در اجرای مجازات به خاطر عمل خود شاکی باشد مرور زمان از تاریخ پیدا شدن متهم محاسبه خواهد شد.

نتیجه گیری

بنابراین مرور زمان یعنی گذشتن مدت هایی که در قانون در خصوص  جرم و مجازات مخصوص به خود ذکر شده است و شاکی باید این مدت ها را در خصوص جرمی که بر روی او ارتکاب یافته است بداند. برای اطلاع از مدت های مرور زمان باید حتما به وکلای مجرب هموکیل مراجعه نمایید.