به کما رفتن متهم و تاثیر آن بر رسیدگی پرونده

در این مقاله به دنبال بررسی وضعیتی می‌باشیم که در آن متهم پیدا شده است و کاملاً مشخص است که چه کسی می‌باشد. در چنین شرایطی متهم فردی می باشد که قبل از وقوع جنایت یا در حین انجام آن با اراده و اختیار خود جرم نموده است ولی اکنون در کما رفته است یعنی هوشیاری ندارد در این زمان چگونه باید به پرونده رسیدگی نمود؟ اگر متهم از کما بیدار نشود یا بیدار شدن او طولانی شود تکلیف چیست؟ معمولاً در پرونده‌هایی که طرفین با هم تصادف نموده‌اند و یکی از آن ها مقصر یا هر دو مقصر هستند متهم پرونده ممکن است بر اثر ضربات ناشی از تصادف بیهوش بشود در این صورت تکلیف شاکی چه می‌شود؟ آیا او باید به طور کلی از شکایت خود صرف نظر نماید یا حق دارد پرونده را ادامه دهد برای پاسخ به سوالات این چنینی با ما همراه باشید.

معنای عبارت  کما چیست؟

به کما رفتن به معنی این است که فرد بیمار به طور کلی هوشیاری خود را از دست نداده اما سطح وسیعی از هوشیاری او بسیار ضعیف شده است و این ضعف در حدی است که می‌توان گفت که بیمار در آن وضعیت فاقد هوشیاری می‌باشد اما همچنان قلب او می‌زند و سایر اعضای بدن او کار می‌کند کلیه کبد و اعضای داخلی بدن او هیچ مسئله‌ای ندارند ولی در کما نیز به کمک دستگاه‌ها می‌توانند به وظیفه خود ادامه دهند وقتی که فرد در این حالت قرار می‌گیرد اصطلاحا می‌گوییم که در کما رفته است.

زمان به کما رفتن متهم

 لازم نیست که حتماً متهم در همان لحظه ی وقوع جرم به کما برود بلکه اگر بعد از آن هم این اتفاق برای او رخ دهد و به کما برود در این صورت هم ساز و کار رسیدگی متفاوت از زمانی است که متهم به صورت سالم در جلسات حضور دارد و از خود می‌تواند دفاع کند.

مستند قانونی در خصوص به کما رفتن متهم

تبصره ۲ ماده ۱۳ قانون آیین دادرسی کیفری در سال ۹۴ در خصوص فقدان هوشیاری که همان کما می‌باشد بیان شده است.

رسیدگی به پرونده متهمی که در کما است

-قبل از صدور حکم

-در جرایم حق اللهی

 اگر متهم ابتدا جرم را انجام دهد و قبل از این که حکم صادر شود به کاما برود در این صورت مانند این می‌باشد که متهم در این زمان مجنون شده است که اگر مقاله جنون متهم را در سایت هم وکیل مطالعه فرمایید متوجه می‌شوید که در این زمان باید فعلاً دادرسی و تعقیب متوقف شود تا زمانی که متهم بهبود یابد.

جرایم حق الناسی متهم چیست؟

در جرایمی که حق الناسی هستند ابتدا بررسی می‌شود که اگر شرایط اثبات جرم به شکلی باشد که اگر فردی که اکنون هوشیاری ندارد در زمان رسیدگی به پرونده، در حالت افاقه باشد و بهبودی نیز یابد باز هم نتواند از خود دفاع کند در این صورت به جرم او رسیدگی می‌شود در این زمان به ولی یا سرپرست قانونی شخصی که کما رفته است اطلاع داده می‌شود که باید نهایتاً ظرف مدت ۵ روز وکیلی معرفی نمایند و اگر آن ها هیچ وکیلی در این زمان معرفی نکنند قانون برای متهم وکیل تسخیری تعیین می‌کند و با همان وکیل تعقیب و دادرسی ادامه پیدا می‌کند.

صدور کیفرخواست و جلب دادرسی متهمی که به کما رفته است؟

مثلا اگر جرم انجام شده تصادف و وسیله نقلیه باشد در صورتی که تمامی تحقیقات و بررسی‌ها کامل باشد اگر متهم به کما برود باز هم نسبت به این پرونده رسیدگی انجام می‌گیرد و مطابق تبصره ۲ ماده ۱۳ قانون آیین دادرسی کیفری بازپرس موظف است که قرار جلب به دادرسی و کیفرخواست را در خصوص متهمی که محکوم می‌داند صادر کند نکته مهم این که دادگاه باید در رای خود نسبت به جنبه خصوصی جرم مانند پرداخت دیه ،جزای نقدی و خسارت تصمیم گیری نماید. 

پرسش های متداول در خصوص به کما رفتن متهم

تصمیم گیری درخصوص جنبه عمومی جرم 

اما از لحاظ جنبه عمومی چون جنبه عمومی از نوع جرایم حق اللهی می‌باشند قاضی موظف است که تا زمان بهبودی و افاقه متهم دادرسی را متوقف کند.

اگر پس از این که حکم صادر شود و قبل از این که آن حکم اجرا شود متهم به کما برود تکلیف چیست؟

در این زمان میان جرایم مختلف و مجازات‌های آن ها تفاوت وجود دارد که به شرح زیر می باشد

اگر مجازات متهمی که به کما رفته حدی باشد تکلیف چیست؟ 

لازم است بدانید که زمانی که متهم به کما می رود مجازات حدی بر او هیچ تاثیری نمی‌گذارد چرا که در این زمان او دردی حس نمی‌کند تا تحمل مجازات حدی بتواند برای او عبرت باشد بنابراین ماده ۵۰۳ قانون آیین دادرسی کیفری بیان می‌کند که در این زمان باید اجرای حد را تا زمان افاقه و بهبود متهم متوقف نماییم.

اگر جرمی که متهم انجام داده از نوع جرایم تعزیری باشد شامل چه مواردی می باشد؟

محکومیت غیرمالی متهم به کما رفتن

مطابق ماده ای که در فوق بیان نمودیم این شرایط، اجرای مجازات را متوقف می‌نماید.

محکومیت مالی متهم به کمار رفتن

ولی اگر محکومیت متهم مالی و مربوط به دیه باشد باید از اموال او اجرا بشود. 

اگر جرمی که متهم انجام داده از نوع جرایمی مانند قصاص نفس و قصاص عضو تکلیف چیست؟

در این جرایم انصاف نیست که بدون این که به متهم فرصت دفاع و یا رضایت گرفتن از شاکی یا اولیای دم داده شود ،او را مجازات نماییم و بسیاری از فقها در این امر اختلاف دارند در نتیجه اجرای قصاص متوقف می‌شود تا متهم حالت افاقه پیدا نماید 

اگر متهم در حین اجرای حکم متهم به کما برود تکلیف چیست؟

در این صورت قصاص نفس محکوم علیه منتفی است تا زمانی که او مجدداً افاقه پیدا نماید ولی اگر مجازات او انفصال از خدمت باشد به کما رفتن او نمی‌تواند تاثیر منفی بر این امر بگذارد و همچنان حکم انفصال از خدمت درخصوص او اجرا خواهد شد اگر مجازات متهم حبس باشد و او به کما برود در این زمان باید در بیمارستان یا در مکان مناسب بستری بشود و آن ایامی که نگهداری می‌شود جز ایام محکومیت وی محاسبه می‌شود.

نتیجه گیری

متهمی که به کما رفته است هوشیاری ندارد بنابراین این که او را حبس نماییم یا شلاق بزنیم از لحاظ منطقی نمی تواند صحیح باشد بلکه تا زمان بهبودی او صرفا می توان از مال و اموال او خسارات و یا دیه وجزای نقدی محکوم شده را وصول نمود.اگر شما متهم یا شاکی هستید و یا یکی از طرفین پرونده هستید که دیگری در کما است بهتر است به وکلای مجرب کیفری در سایت هموکیل مشورت فرمایید.