ممنوعیت ادعای جدید در مرحله تجدید‌ نظر

ممنوعیت ادعای جدید در مرحله تجدید‌ نظر موضوع مهمی است که در این مقاله به آن می پردازیم، منظور از ممنوعیت ادعای جدید در مرحله تجدید‌ نظر این می باشد که اگر در فرآیند دادرسی ادعاهای جدید و تازه ای مطرح شود، محدودیت های وجود دارد که مورد بررسی قرار میگیرد. 

تجدید نظر در حقوق چیست؟

تجدیدنظر (پژوهش) در لغت به معنای این است که نوشته یا امری را مجدد مورد بررسی قرارداده و از نو در مورد آن قضاوت کرد. تجدیدنظر یکی از روش های شکایت اصلاحی است که شما می‌توانید در این مرحله این فرصت را داشته باشید که رای صادره توسط دادگاه نخستین اصلاح شده و پس از بازبینی مجدد رایی مناسب صادر شود.

محدودیت عدم امکان طرح ادعای جدید در مرحله تجدید نظر

اما این روش که در فرایند دادرسی به عنوان شانس دوباره شما در نظر گرفته می شود تا آرای قطعی دادگاه ها تا حد امکان به عدالت نزدیک باشد؛ محدودیت هایی دارد که می‌بایست آنها را رعایت کرد تا بتوانید از این ابزار حقوقی در جهت احقاق حق خود استفاده کنید. یکی از این محدودیت ها عدم امکان طرح ادعای جدید در این مرحله می‌باشد.

به خاطر داشته باشید که شما در مرحله تحدیدنظر درخواست قضاوت دوباره در امری را دارید که پیش آن از دادگاه نخستین در مورد آن رای صادر کرده است. پس بدیهی به نظر می‌رسد که این توانایی برای شما .وجود نداشته باشد که در این مرحله عناصر دعوای را گسترش داده و ادعای تازه ای مطرح کنید.

این موضوع در ماده 362 ق.ج مورد بحث قرارگرفته که ادعای جدید در مرحله تجدیدنظر را مسموع ندانسته است. و به عبارتی این پذیرش خلاف فلسفه تجدیدنظر است. و دادگاه را مجبور می کند که به موضوعی رسیدگی کند که در دادگاه نخستین بررسی نشده و شان و فسلفه خود را زیر سوال ببرد. اما باید برای درک بهتر اینکه شما در این مرحله توانایی مطرح کردن چه مواردی را دارید باید میان ادعای جدید و دلیل جدید تفاوت قائل شد.

تفکیک میان دلیل جدید و ادعای جدید چیست؟

اگر در مرحله تجدیدنظر برای اثبات ادعاهایی که در مرحله نخستین داشتید دلایل جدید مطرح کنید هیچ منعی ندارد و می توانید برای اثبات حقوق و دفاعیات نیز به دلایل جدید توسل جویید. فرض کنید در مرحله نخستین به عنوان خواهان برای اثبات مدیون بودن خوانده، به سندی اشاره کرده اید و حالا می‌توانید در مرحله تجدیدنظر برای اثبات این ادعایتان به شهود متوسل شوید.

یا در حالتی که سند عادی شما بخاطر عدم ارائه اصل آن در موقع مناسب از شمار دلایل خارج شود می توانید در مرحله تجدیدنظر با ارائه اصل آن، آن را مورد استناد قرار دهید. زیرا خروج سند شما در مرحله بدوی به دلیل ذکر شده دال بر عدم اصالت آن نیست.

این مجاز بودن ارائه دلیل جدید در مرحله تجدیدنظر این امکان را برای شما فراهم می کند که اگر دادگاه در مرحله نخستین به دلیلی بخاطر تاخیر در استناد شما به آن رسیدگی نکند و آن را در عداد دلایل قرار ندهد در مرحله پژوهش مورد استفاده قرار گیرد.

اما بهتر است بدانید که این اصل عدم امکان طرح ادعای جدید در مرحله تجدیدنظر استثنائاتی نیز دارد که بررسی آنها خالی از لطف نخواهد بود.

اولین مورد طرح برخی از دعاوی طاری است. قانونگذار در مواد 130 ق.ج و همینطور ماده 135 همین قانون، به طرفین اجازه می دهد که در مرحله تجدیدنظر دعوای ورود ثالث و جلب ثالث را اقامه کنند. یعنی شما می توانید از این امتیاز حقوقی اگر در مرحله نخستین استفاده نکردید در مرحله پژوهش آن را به کار ببرید.

مورد دیگری که ادعای جدید شناخته نشده و می‌توان در این مرحله از آن استفاده کرد، قابلیت تغییر قیمت مال به عین آن یا برعکس. فرض کنید مطالبه شما در مرحله نخستین  یک دستگاه خودرو بوده است که به موجب تجدیدنظرخواهی می‌توانید در این مرحله قیمت آن را مطالبه کنید.

در مرحله نخستین و هنگام تقدیم دادخواست خواهان می‌تواند فقط حقوقی که حال شده است را مطالبه کند که ممکن است بعضی از این حقوق در طی فرایند دادرسی حال شود. به همین دلیل قانونگذار به موجب بند 2 ماده 362 ق.ج و با در نظر گرفتن صدر این ماده برای شما این امکان را فراهم نموده است که اجاره بها و بقیه اقساط آن و همچنین اجرت المثل و دیونی که در جریان رسیدگی بدوی حال شده است را شما در مرحله تجدیدنظر مطالبه نمایید.

به موجب بند 3 و با درنظر گرفتن صدر ماده 362 ق.ج، تغییر عنوان خواسته از به عنوان مثال اجرت المسمی به اجرت المثل یا برعكس آن در شمار ادعاهای جدید شمرده نشده و می‌توان در مرحله تجدیدنظر آن را مطرح كرد. برای نمونه شما درمرحله نخستین خوانده ای كه بر علیه آن اقامه دعوی كرده اید را غاصب دانسته و اجرت المثل مطالبه كنید در صورتی كه در مرحله تجدیدنظر عنوان خواسته را تغییر داده و با این فرض كه او مستاجر بوده است از او اجرت المسمی بخواهید.

و اما مورد آخری كه می‌توان آن را از موارد ادعای جدید ندانسته و در مرحله تجدیدنظر قابل طرح است ادعاهایی است که در مقام دفاع عنوان می‌كنید. از جمله این دفاع ها می‌توانیم از ادعای تهاتر، صلح، فسخ، رد خواسته و امثال آن نام ببریم. 

اما این موارد عنوان شده اگر با ادعایی در مرحله بدوی در تعارض باشد مسموع نیست. مثل اینكه اگر شما به عنوان خوانده در مرحله نخستین نسبت به مستند دعوایی كه خواهان با خواسته مطالبه وجه اقامه كرده، ادعای جعل یا انكار یا تردید كنید، نمی توانید در مرحله تجدیدنظر ادعای پرداخت وجه آن را بنمایید.