مبانی ممنوع الخروج بودن زن شوهردار 

مقدمه 

بر ساس قوانین خروج از کشور برای بعضی افراد نیازمند مجوز خاص یا اجازه دیگران است برای مثال زن متاهل برای خروج از کشور نیازمند اجازه همسر است یا اجازه خروج افراد زیر ۱۸ سال منوط به اجازه ولی قهری یا قیم است ولی قانون گذار اجازه همسر یا اختیار او را در این خصوص به صورت مطلق نمی داند که به او اجازه دهد از این حقو خود سوء استفاده نماید 

نحوه طرح دعوی رفع ممنوعیت خروج زنان شوهردار چگونه است؟

براساس قانون با توجه به بند ث ماده ۱۸ قانون گذرنامه شد صدور گذرنامه برای زنان شوهردار با موافقت کتبی شوهر انجام خواهد یافت بنابراین باید گفت زن به محض قبول پیوند نکاح و انعقاد عقد نکاح، زوجه حتی اگر کمتر از هجده سال سن داشته باشد تا زمانی که اجازه کتبی شوهر را دریافت نکرده باشد ممنوع الخروج می باشد و مراجع رسمی از صدور گذرنامه و صدور اجازه خروج برای وی خودداری خواهند نمود.  

این اجازه تا زمانی که از آن عدول نشده باشد استمرار داشته و زن می‌تواند به دفعات متعدد که بخواهد به مسافرت خارجی مبادرت نماید لکن به محض  عدول زوج از اجازه مجدد ممنوعیت بازخواهد گشت ممکن است زوج در ابتدا موافق خروج همسر خود از کشور بوده و با اعطای رضایت محضری بر خروج از کشور زوجه بتواند گذرنامه خویش را دریافت نماید صدور گذرنامه برای زوجه به منزلهٔ دریافت اجازه خروج از کشور است باید توجه داشت اجازه ای که زوج در ابتدا به زوجه خود داده است محدود به اعتبار گذرنامه بوده در صورت انقضاء اعتبار زمانی گذرنامه و لزوم تمدید یا صدور مجدد آن نیازمند اجازه مجدد زوج خواهد بود بنابراین نباید پنداشت که اجازه مزبور دائمی است علاوه بر آن به رغم اعطاء اذن توسط زوج و صدور گذرنامه تا زمانی که زوجه در ایران حضور دارد و از مرزهای سرزمینی خارج نشده است زوج این اختیار را خواهد داشت تا با مراجعه به مراجع قانونی از اذن خود رجوع کند و گذرنامه زوجه را باطل و از سفر او جلوگیری به عمل آورد.

در چه مواردی نیاز به اذن شوهر برای خروج از کشور نمی باشد؟

زنان ایرانی مقیم خارج از ایران نیاز به اذن شوهر ندارند 

برخی از زنان شوهردار به رغم مقررات مندرج در ماده هجده قانون گذرنامه مبنی بر لزوم موافقت کتبی زوج برای صدور گذرنامه و خروج از کشور نیازی به موافقت و اذن شوهر ندارند اولین دسته از این افراد زنان شوهرداری هستند که به همراه شوهر خود مقیم خارج از کشور بوده و نیاز به اذن شوهر ندارند این دست از بانوان به مقتضای اقامت در خارج از ایران و به ضرورت رفت و آمد به ایران و بالعکس نیازی به موافقت کتبی و یا اذن شوهر ندارند.

زنان شوهردار ایرانی با تا تابعیت کشور خارجی نیاز به کسب اجازه برای خروج از کشور ندارند

 چنانچه زن شوهردار ایرانی تابعیت کشور دیگری را کسب نموده ولی بر تابعیت ایران نیز باقی باشد برای خروج از کشور نیازی به اجازه و موافقت کتبی یا شفاهی زوج ندارد اعم از اینکه شوهر وی ایرانی و یا خارجی باشد

زنان ایرانی‌مقیم ایران با همسران خارجی نیاز به اجازه شوهر برای خروج از کشور ندارند

دسته دیگری از زنان ایرانی شوهردار که از قاعده مندرج در ماده ۱۸قانون گذرنامه مستثنی شده‌اند و برای خروج از کشور نیازی به موافقت و اذن شوهر نخواهد داشت بانوانی هستند که با شوهری با تابعیت خارجی ازدواج کرده اند و با وصف به شوهر خارجی بر تابعیت ایرانی باقی مانده اند تفاوتی نمی کند که شوهر آنها ایرانی الاصل بوده و یا اصالتا ایرانی نباشد.

زن ایرانی با شوهر خارجی مقیم خارج ایران نیاز به اجازه برای خروج از کشور ندارند 

زنانی که با شوهر خود اعم از ایرانی یا خارجی مقیم خارج هستند و زنانی که شوهر خارجی اختیار کرده‌اند اما از آنکه مقیم ایران یا خارج باشند و به تابعیت ایرانی خود باقی مانده اند از شرط اذن کتبی شوهر در خروج از کشور مستثنی می باشند

وضعیت خروج زنان با عقد موقت چگونه است؟

محدودیت و ممنوعیت خروج از کشور زوجه صرفا در رابطه با نکاح دائم به بوجود می آید پس زنانی که به موجب عقد نکاح موقت به زوجیت مردی درمی آیند نیاز به کسب اجازه از ناحیه همسر خود برای خروج از کشور ندارند

خروج زوجه از کشور با اجازه دادستان چگونه است؟

ممکن است در موارد اضطراری زن قصد خروج از کشور را داشته باشد ولی شوهر با قدرت قانونی خود در عدم اجازه کتبی از خروج زن ممانعت بعمل آورده و اجازه خروج به او ندهد دلایلی همچون اقامت اکثریت خانواده زن در خارج از کشور یا لزوم دیدار با پدر مادری که در خارج از ایران اقامت دارند و یا لزوم مراجعه به مراکز درمانی خارجی که به توصیه پزشکان برای درمان وی یا فرزند و یا اعضای درجه یک خانواده او ضرورت دارد یا انجام پاره ای از امور اداری یا تجاری و بازرگانی ممکن است انجام سفر خارجی برای زن شوهردار این ایجاب نماید در اینگونه موارد زن می‌تواند با ارائه مدارک و مستندات به دادستان مراجعه نماید دادستان به عنوان نماینده جامعه می‌تواند از اختیارات خود استفاده نموده و به قائم مقامی شوهر در صورتی که مسافرت زن را ضروری تشخیص دهد اجازه خروج را برای وی صادر نماید.

آیا در صورت شرط ضمن عقد نکاح یا اعطای وکالت توسط شوهر به زن مبنی بر اجازه خروج از کشور دیگر مرد نمی تواند مانع خروج زن شود؟

عاقلانه ترین راه برای بانوان که خروج از کشور را در آینده برای خود متصور می دانند این است که شرط حق سفر به خارج از کشور یا شرایط صدور اجازه خروج از کشور در ضمن عقد را از همسر آینده خود دریافت نمایند با درج چنین شرطی زوج مکلف به صدور اجازه خروج از کشور و موظف به  اجازه صدور گذرنامه برای زوجه خواهد بود و در صورت عدم شرط زوجه می تواند با مراجعه به دادگاه و اخذ دستور نسبت به اخذ گذرنامه و خروج از کشور اقدام نماید.

پرسش و پاسخ های متداول در زمینه مبانی ممنوع الخروج بودن زن شوهردار

سوال: قانون گذار بیان نموده که در صورت وقوع شرایط اضطراری نیاز به اجازه شوهر برای خروج از کشور نمی باشد این موارد اضطرای چیست و اینکه آیا دادستان برای موافقت در خصوص خروج از کشور باید تامین اخذ نماید؟

در خصوص موارد اضطرای با توجه به بند ۳ ماده ۱۸ قانون گذرنامه مصوب ۱۳۵۱ اعم از این است که شوهر زن در دسترس باشد یا در دسترس بوده ولی بدون داشتن دلیل موجه از دادن اجازه برای خروج از کشور امتناع می نماید در این حالت دادستان می تواند اجازه خروج از کشور را به زن بدهد و همچنین قانونا دادستان حقی برای گرفتن تامین برای خروج از کشور را ندارد 

سوال: شخصی ورزشکار حرفه ای در سطح ملی می باشد همسر اجازه خروج زوجه جهت انجام مسابقات را نمی دهد در اینجا خانم باید چه کاری انجام دهد؟

همانطور که در بالا بیان شد خانم می تواند از طریق مراجعه به دادستانی اجازه خروج را دریافت نماید.

سوال: در صورتی که زوج به موجب شروط ضمن عقد نکاح متعهد به دادن اجازه کتبی صدور گذرنامه برای زوجه و خروج از کشور شده باشد ولی زوج از انجام تعهد خود استنکاف ورزد خانم باید چه کاری انجام دهد؟

در این صورت زوجه با استناد به تعهد قراردادی می تواند ابتدا اقدام به ارسال اظهارنامه اخطار حضور در دفتر اسناد رسمی و صدور اجازه کتبی از او تقاضای عمل به شرط را نماید و در صورتی که زوج به اظهارنامه ارسالی توجهی ننماید زن می تواند تقاضای الزام به صدور گذرنامه یا صدور دستور مبنی بر خروج از کشور را در دادگاه مطالبه نماید شایان ذکر است اگر خانم قصد جدایی نیز داشته می تواند تقاضای طلاق و دستور موقت مبنی بر خروج را با هم مطرح کند چون با توجه به امتناع زوج این اقدام به معنی تخطی از شروط ضمن عقد می باشد و حتی زوجه می تواند طلاق هم بگیرد.

سوال: زوجه به مجوب شرط ضمن عقد نکاح یا وکالت بلاعزلی که همسر خود دارد می تواند اجازه خروج از کشور را دارد ولی سفر زوجه ضروری نمی باشد و این سفر برخلاف مصلحت خانواده است چرا که زوجه به طور مثال دارای دو فرزند می باشد در این صورت مرد میتواند با خروج زن مخالفت کند؟

چانچه زوجه با داشتن حق خروج از همسر به موجب شرط ضمن عقد یا وکالت بلا عزل به قصد تخریب زندگی و برهم زدن آرامش آن، اقدام به سو استفاده از این حق نماید زوج می تواند به رغم اعطا وکالت یا قبول تعهد به اعطلا رضایت با تشخیص اینکه انجام آن برخلاف مصالح خانوادگی است از دادگاه تقاضای منع خروج همسر را تقاضا کند.

سوال: در صورت عدم دسترسی به ولی قهری مادر چگونه می تواند فرزند محجور خود را از کشور خارج نماید؟

با توجه به ماده ۲۰ قانون امور حسبی در این خصوص باید گفت حدود اختیارات دادستان منحصر به موارد منصوص قانونی است و دادستان نمی تواند اجاز خروج از کشور را صادر نماید و در حالتی که ولی قهری حضور دارد ولی مادر به آن دسترسی ندارد در صورت چنین حالتی می بایست مادر از دادگاه امور محجوریت تقاضای تعیین امین نماید.

توصیه آخر در مورد ممنوع الخروج بودن زن شوهردار 

به دوستان و همراهان گرامی توصیه می شود با توجه به پیچیدگی هایی که این موضوع دارد قبل از هر اقدامی با یک وکیل متخصص در این حوزه مشورت نماید در هم وکیل شما می توانید به راحتی با وکیل متخصص در هر زمینه مشورت نمایید فقط کافی است که از طریق لینک های موجود در این مقاله درخواست مشاوره حقوقی خود را ثبت نماید.