جرم افشای اسرار

نکته ۱: جرم افشای اسرار یکی از جرایم علیه شخصیت معنوی است و از جمله جرایم سکه مغایر موازین اخلاقی بوده که توسط صاحبان حرف یا مشاغلی که به موجب حرفه ای خود محرم اسرار هستند ، اتفاق می افتد.

نکته ۲ : تعریف جرم افشای اسرار : به افشای غیرمجاز اسرار توسط افرادی که به واسطه شغل محرم اسرار هستند گفته می شود.

نکته ۳: قانونگذار در ماده ۶۴۸ قانون تعزیرات مصوب ۱۳۷۵ به جرم انگاری بزه پیش گفته پرداخته است. ماده یاد شده مقرر می دارد؛ " اطبا و جراحان و ماماها و داروفروشان و کلیه کسانی که به مناسبت شغل یا حرفه خود محرم اسرار می شوند هرگاه در غیر از موارد قانونی ، اسرار مردم را افشا کنند به ۴۵ روز و نصف روز تا ۶ ماه حبس و یا به بیست تاشصت میلیون ریال جزای نقدي محکوم می شوند."

 شرایط تحقق جرم افشای اسرار

۱. مرتکب جرم باید در زمره " اشخاصی باشد که به مناسبت شغل محرم اسرار هستند." بنابراین هر شخصی مشمول ماده پیش گفته نمی شود بلکه افرادی که ماهیت شغل آن ها به گونه ای است که از اسرار مردم باخبر می شوند حال اگر آن را افشا کنند مشمول جرم فوق‌الذکر می شوند. آیت مشاغل به تصریح ماده جنبه تمثیلی دارد و تنها شامل پزشکان و ماماها یا داروفروشان یا سایر کادر درمان نیست بلکه قضات ، وکلا ، ماموران مالیاتی ، کارشناسان رسمی و... را هم چوم به واسطه شغل از اسرار مردم باخبر می شوند را شامل می شود.

۲. شرط است که مرتکب جرم " به مناسبت شغل " مرتکب جرم افشا شود. پس اگر پزشک یا وکیلی بصورت اتفاقی در یک مسافرت به ترتیب از بیماری یا پرونده جریانی متهمی باخبر شوند و آن را افشا کنند مرتکب بزه فوق نشده اند . چرا که پزشک یا وکیل به مناسبت شغل مرتکب جرم نشده اند.

۳. رفتار فیزیکی جرم پیش گفته " افشای اسرار " است. افشا به معنای برملا کردن می باشد و چه اینکه تعداد زیادی از سر باخبر شوند چه مرتکب به یک نفر آن سر را بازگو کند مرتکب بزه پیش پیش‌گفته شده است . بنابراین شرط نیست تعداد زیادی از سر باخبر شوند یک نفر هم کفایت می کند. از سوی دیگر برای تحقق جرم " یک سر " هم کفایت می کند و نیاز به افشای " چند سر " برای تحقق جرم نیست چرا که واژه " اسرار " افاده نوع می کند و جمع فاقد مفهوم است. راه های افشا نیز مهم نیست می تواند بصورت شفاهی یا کتبی باشد.

۴. افشای اسرار باید توسط مرتکب در " غیر از موارد قانونی " باشد. در برخی موارد صاحبان مشاغلی که به واسطه شغل محرم اسرار می شوند به لحاظ قانونی ملزم به افشای سر هستند در چنین مواردی شخص مرتکب بزه پش گفته نشده است. مثلا به موجب مواد ۱۳ و ۱۹ قانون طرز جلوگیری از بیماری های آمیزشی و بیماری های واگیردار مصوب ۱۳۲۰ پزشکان باید بصورت ماهانه تعداد بیماران مبتلا به بیماری‌های آمیزشی و واگیردار را به وزارت بهداشت اعلام کنند. یا به موجب قانون راجع به ثبت و گزارش اجباری بیماری‌های سرطانی مصوب ۱۳۶۳ پزشکان ملزم به گزارش بیماران سرطانی به وزارت پیش گفته هستند. یا به موجب ماده ۲۶ قانون ثبت احوال مصوب ۱۳۵۵ ماموران انتظامی یا کدخدا یا  ماده ۱۹ همان قانون مکلف هستند فوت و ولادت اشخاص را به ثبت احوال اعلام کنند. در چنین مواردی چون افشای سر به موجب اجازه قانون است جرم نیست.

۵.جرم افشای اسرار جرم مطلق بوده و مقید به نتيجه خاصی نیست و صرف افشای اسرار برای تحقق جرم کافی است.

۶. عنصر روانی جرم : جرم پیش‌گفته جرمی عمدی است و مرتکب اولا باید آگاه باشد که مفاد اطلاعات سر بوده و باید پنهان بماند. ثانیا باید عامدا و با اراده اسرار را افشا کند.

مجازات مرتکب جرم افشای اسرار

۷. مجازات مرتکب بین ۴۵ روز تا ۶ ماه حبس یا جزای نقدی از ۲ تا ۶ میلیون تومان است. درجه تعزیر بزه فوق درجه ۷ بوده و بصورت مستقیم به موجب ماده ۳۴۰ قانون آیین دادرسی کیفری در دادگاه کیفری دو رسیدگی می شود و در دادسرا مطرح نمی شود.

نکته ۵ : جرم افشای اسرار مطابق ماده ۱۰۴ قانون مجازات اسلامی در زمره جرایم قابل گذشت است و با شکایت شاکی تعقیب آغاز و با گذشت وی شکایت مختومه  می گردد. هم چنین چون درجه تعزیر جرم درجه ۷ می باشد در صورت نداشتن سابقه کیفری و جمع سایر شرایط ماده ۶۶ قانون مجازات اسلامی ، مجازات جایگزین بدل از حبس باید بدهد در صورتی که دادگاه به جای جزای نقدی ، متهم را به حبس محکوم کند.

توصیه آخر در مورد جرم افشای اسرار

اکیدا توصیه می شود پیش از هرگونه اقدام حقوقی در خصوص جرایمی همچون جرم افشای اسرار با گرفتن مشورت از افراد آگاه و وکلای متخصص مسیر پرونده خود را مشخص نمایید.