شرایط عفو عمومی چیست؟

عفو همان بخشیدن است البته نه بخشش از طرف شاکی پرونده بلکه در اصطلاح علم حقوق و در علم حقوق  جزا،عفو شرایط و احکام مخصوصی برای بخشش و عفو ذکر شده است. اگر شاکی هستید باید بدانید عفو چیست و در چه مواقعی صا می شود و قانون تحت چه شرایطی به متهم عفو می دهد. مرجع صدور عفو کجا می باشد و آثار حکومیت در عفو به چه شکل است.در مقاله شرایط عفو عمومی به معنای عفو و شرایط عفو عمومی می پردازیم.

منظور از عفو چیست؟

در لغت عفو به معنای بخشیدن و کوتاه آمدن و گذشت است و در معنای اصطلاحی علم حقوق نیز عفو به همین معنی می‌باشد اما کمی گستره تر و مرجع آن نیز خاص می باشد.  بنابراین عفو یعنی بخشیدن مجرم پس اولین موضوعی که در خصوص عفو وجود دارد این است که متهم به مجرم تبدیل شده باشد البته این امر در خصوص عفو خصوصی وجود دارد وگرنه عفو عمومی چنین شرطی ندارد. 

اگر متهم واقعا جرمی را انجام داده باشد و آن جرم نیز در خصوص او اثبات شود آیا شامل عفو خواهد شد یا خیر ؟

در این خصوص باید مواردی را بیان نماییم که با وجود این که فرد جرم را قطع به یقین انجام داده است و واقعاً مجرم می‌باشد اما عفو در خصوص او شامل نخواهد شد.فکر می‌کنید که علت چه می باشد؟ علت منطقی این است که در صورتی که فرد مجنون باشد و یا فوت نموده باشد و یا یکی از علل موقوفی تعقیب در خصوص این فرد وجود داشته باشد پس قرار صادر قرار موقوفی تعقیب است و مجازاتی برای متهم تعیین نشده است تا او بتواند درخواست عفو نماید. 

ماده قانونی برای عفو عمومی

 مستندهای قانونی بسیاری وجود دارد که در قانون مجازات اسلامی از آن ها یاد شده است ماده ۹۷ و ۹۸ قانون مجازات اسلامی ماده ۹۶ و بند ۱۱ اصل ۱۱۰ قانون اساسی ماده ۲۵ قانون مجازات اسلامی تمامی این موارد مواد مهمی هستند که در خصوص عفو در قانون مجازات اسلامی بیان شدند.

انواع عفو در قانون

عفو دو نوع عفو داریم باید به این توجه نمایید که در قانون مجازات اسلامی دو نوع عفو داریم حتماً باید تفاوت میان این دو نوع عفو را بدانید تا بتوانید آن را به درستی از قاضی پرونده تقاضا نمایید پس اگر شما که این مطلب را مطالعه می‌نمایید متهم پرونده‌ای هستید که می‌دانید بالاخره رای به ضرر شما صادر خواهد شد و شما مجرم شناخته خواهید شد و یا اکنون رای در خصوص شما صادر شده و شما مجرم هستید فارغ از صحیح یا غلط بودن رای صادر شده باید بدانید که تحت شرایطی می‌توانید تقاضای صدور عفو نمایید اما باید این را بدانید که عفو به این معنی نیست که به طور کل مجازات از بین برود بلکه شرایط و احکام خواسته خود را دارد و اگر شما شاکی پرونده‌ای هستید و دوست دارید که مجازات در خصوص مجرم به صورت کامل اجرا شود و شامل عفو نگردد این مطلب را به صورت دقیق مطالعه نمایید تا اگر شرایط عفو در خصوص مجرم شما وجود نداشت از قاضی پرونده درخواست نمایید که تقاضای عفو مجرم پذیرفته نشود در این قسمت از مقاله به تعریف عفو عمومی و خصوصی خواهیم پرداخت.

منظور از عفوعمومی چیست؟ 

عفو عمومی عفوی است که قانون تحت شرایطی برای مجرم شناخته است باید بدانید که این عفو صرفاً مخصوص جرایم تعزیری می‌باشد پس جرایمی که حدی هستند و یا جرایمی که مجازات آن ها قصاص یا دیه می‌باشد تحت هیچ شرایطی شامل عفو عمومی نخواهند شد.

آثار مهم عفو عمومی چه می‌باشد؟

1-رهایی از تعقیب و پیگیری متهم

آثار مهم این نوع عفو این است که به طور کل تعقیب و پیگرد مجرم را از بین خواهد برد و در واقع متوقف می‌کند همچنین دادرسی را نیز در خصوص مجرم پایان می‌دهد.

 2-عفو عمومی متهم بعد از صدور حکم

اما نکته بسیار مهم در خصوص عفو عمومی این است که حتماً نباید حکم در خصوص متهم صادر شده باشد تا این عفو شامل او شود برعکس عفو خصوصی.

3-عدم اجرای مجازات بعد از عفو

در عفو عمومی اگر حکم صادر شده باشد و متهم شامل عفو گردد اجرای مجازات متوقف خواهد شد و دیگر نمی‌توان مجازات را در خصوص این فرد اجرا کرد.

4-از بین رفتن همه ی آثار محکومیت بعد از عفو

همچنین آثار محکومیت نیز از بین خواهد رفت یعنی محکومیت تبعی و تکمیلی دیگر در خصوص این فرد کاربرد نخواهد داشت این موضوع از ماده ۹۷ قانون مجازات اسلامی برداشت خواهد شد.

5-عدم شمولیت عفو درخصوص مجازات های مالی

 اما ماده ۹۸ همین قانون بیان می‌دارد که اگر مجازات مجرم این باشد که باید دیه بپردازد و یا خسارت زیان دیده را جبران کند هرگز عفو عمومی موجب از بین رفتن چنین حقی برای شاکی یا محکوم له نخواهد بود پس همانطور که می‌بینید در عفو عمومی قانون این حق را به مجرم خواهد داد که درخواست عفو عمومی مطرح نماید.

 6-عفو عمومی یک دستور است

 همچنین عفو عمومی جنبه آمرانه دارد یعنی شامل همه متهمینی که شرایط آن را داشته باشند خواهد شد نمی‌توانند بگویند که نمی‌خواهند از این حق استفاده کنند.

7-عدم نیاز به موافقت متهم

نکته بعدی که بسیار مهم است در خصوص عفو عمومی این است که قرار دادن این حق برای متهم نیاز نیست که او موافق این امر باشد یا حتی نیاز نیست که مراجع قضایی و انتظامی با این امر موافقت نمایند.

منظور از عفو خصوصی چیست؟

این نوع عفو شرایط و احکام مخصوص به خود را دارد که یک عنوان مقاله به آن اختصاص دارد.فقط این مورد را بیان می کنیم که مرجع صدور این نوع عفو رهبر جمهوری اسلامی ایران می باشد.

نتیجه گیری

موضوع این مقاله اختصاص به بیان کلیت عفو و تعریف نوع اول آن یعنی عفو عمومی دارد همانطور که در فوق هم بیان نمودیم عفو عمومی توسط قانون برای متهم یا گروهی از متهمین صادر می گردد و آثار مخصوصی دارد که در فوق ذکر نمودیم.در خصوص عفو خصوصی نیز مطالب بسیار مهمی وجود دارد که در مقاله دیگری به ذکر تعریف و شرایط صدور آن خواهیم پرداخت.