توبه چیست و تاثیر توبه در حکم متهم

توبه به معنای بازگشت از انجام اموری که گناه است می باشد، اگر افراد از انجام گناه پشیمان شوند و به سمت پاکیزگی برود در این حالت شخص توبه کرده است.

می‌دانید که خداوند بسیار مهربان است و همواره در پی آن می باشد که بندگان خود را ببخشد تا آن ها مورد عذاب الهی واقع نشوند. در قرآن کریم نیز به توبه به عنوان امری خدا پسند اشاره شده است در واقع خداوند خطاب به افرادی که گناهکار هستند در این کتاب آسمانی بیان نموده است که اگر توبه نمایند و دوباره به سمت او بازگردند و اعمال نیک انجام دهند خداوند از گناهان آن ها خواهد گذشت. 

همانطور که می‌دانید قانون هم از شرع گرفته شده است و در شرع در خصوص توبه موارد مهمی بیان گردیده است که در صورت وجود شرایط لازم حتماً باید به آن ها عمل شود در امور کیفری نیز در مواردی توبه پذیرفته شده است اما باید این را بدانید که اگر متهم هستید و این مطلب را می‌خوانید نمی‌توانید در خصوص تمام جرایمی که انجام دادید توبه نمایید و فرض کنید که دیگر مجازات نخواهید شد بلکه توبه شرایط و احکام خاص خود را دارد و بدانید که  از خود آثاری بر جای می‌گذارد در این مقاله می‌خواهیم در خصوص توبه و این که چه ارتباطی با صدور قرار موقوفی تعقیب دارد مطالب مهمی را عنوان نماییم.

توبه چیست؟

توبه در لغت به معنای بازگشت از انجام اموری که گناه است می باشد ، در پایین تعریف توبه را از سه منظور ؛ معنای لغوی توبه ، معنای اصطلاحی توبه و توبه از منظر قانون می پردازیم.

معنای لغوی عبارت توبه چیست؟

 توبه در لغت به معنای رجوع از عمل گناه ،بازگشت از انجام اموری که گناه است یا برگشت گناهکار از انجام اعمال خود که در پی پشیمانی و ندامت صورت خواهد گرفت.البته پشیمانی با توبه متفاوت است اما نتیجه ی آن یکی است.

معنای اصطلاحی توبه چیست؟

همانطور که از معنای لغوی این کلمه پیداست اگر افراد از اقدامات خود که در شرع بیان شده که گناه هستند پشیمان شوند و به سمت روحانیت پاکیزگی یا منزه شدن حرکت نمایند در چنین مواردی می توانیم بگوییم او توبه کرده است.

 توبه از نظر قانون چیست؟

در قانون همین مواردی که گناه شمرده می‌شوند جرم نامیده می‌شوند در واقع جرم به معنای انجام اعمال هنجارشکنانه است که در قانون برای آن مجازات تعیین شده و به عنوان عمل ناپسند ذکر شده است در قانون صراحتا ذکر شده که افراد از اعمالی که به عنوان جرم نامیده می‌شوند باید دوری کنند اگر افراد اعمال مجرمانه را انجام دهند در مواردی اگر پشیمان و نادم باشند توبه آن ها پذیرفته خواهد شد.

تفاوت توبه با پشیمانی چیست؟

همانطور که بیان نمودیم توبه با ندامت و پشیمانی متفاوت است. در این خصوص باید بیان نماییم که ندامت و پشیمانی مطابق ماده ۳۸ قانون مجازات اسلامی موجب می‌شود که مجازات تخفیف پیدا نماید ولی توبه کمی مفهوم عمیق ‌تری دارد در واقع توبه جنبه اللهی دارد و شخص به سمت اعمال عرفانی و پاک که سمت خداوند است در حرکت می‌باشد و با در نظر گرفتن خداوند بزرگ و متعال قول عدم تکرار این عمل را به خداوند می‌دهد اما در ندامت شخص در مقابل خود پشیمان است و وجدانش ناراحت می‌باشد و حتی ممکن است این پشیمانی بدون در نظر گرفتن خداوند باشد.

توبه شامل چه جرایمی می‌باشد؟

 توبه در جرایم تعزیری با درجات ۶ الی ۸ موجب می‌شوند که مجازات به طور کلی اسقاط شود و دیگر متهم مجازات نشود و فرقی هم نمی کند که جرم قابل گذشت باشد یا غیرقابل گذشت ولی این را بدانید که اگر جرایم تعزیری درجه ۷ و ۸ رخ دهد در دادگاه به صورت مستقیم به آن ها رسیدگی می‌شود و صرفاً به جرایم تعزیری درجه ۶ در دادسرا رسیدگی می‌شود توبه متهم در سایر جرایم به غیر از جرایم تاثیر ۶ الی ۸ صرفاً موجب تخفیف است و قرار موقوفی تعقیب صادر نخواهد شد و در برخی جرایم حدی نیز توبه قابلیت اعمال دارد.

توبه شامل چه جرایمی پذیرفته نمی شود؟

جرایم تعزیزی درصورتی که منصوص شرعی باشند،قصاص ،دیه، حدقذف و حد محاربه در برخی موارد.

تاثیر توبه در جرایم حدی

 اگر مجرم جرم حدی مرتکب شده باشد و توبه نماید در مواردی که دادسرا احراز کند که توبه واقعی بوده بازپرس موظف می‌باشد که قرار موقوفی تعقیب صادر نماید اما باید بدانید که حد قذف و حد محاربه قبل از دستگیری با توبه قابلیت اسقاط ندارد و بازپرس وظیفه دارد که همچنان به تعقیب ادامه دهد و در جرایمی که مجازات آن ها قصاص است و جنبه حق الناسی دارند باید بدانید که دیه هیچ گونه تاثیری ندارد و همچنان تعقیب و رسیدگی ادامه پیدا خواهد کرد.

 نکته:

باید ابتدا مجرمیت متهم احراز شود و بعد از او توبه پذیرفته می‌شود و در مواقعی که متهم مجرم شناخته نشده است و از نظر بازپرس باید قرار منع تغییر صادر شود در این صورت پذیرش توبه به صورت کل منتفی است و در این صورت باید قرار منع تعقیب صادر شود و اگر قاضی عقیده داشته باشد که متهم جرم را انجام داده است می‌تواند جلب دادرسی صادر نماید و یا پس از احراز توبه قرار موقوفیی تعقیب را صادر نماید. 

اگر متهم توبه کند وظیفه بازپرس چیست؟

قبل از هر چیز بازپرس باید باروانشناسی از متهم متوجه شود که متهم واقعیت را گفته است یا صرفا برای فرار از مجازات وانمود می کند که توبه نموده است در این خصوص دو نوع نظر متفاوت وجود دارد که به شرح زیر می باشد:

 نظر اول بیان می‌نماید که این طور نیست که تا متهم توبه نماید بازپرس وظیفه داشته باشد آن را بپذیرد بلکه باید توبه متهم به دادگاه ثابت شود پس زمانی که متهم توبه می‌کند بازپرس همچنان وظیفه دارد که تحقیقات و بررسی‌هایی که لازم می‌داند را انجام دهد و اگر جرم به متهم منتسب گردید ابتدا قرار کیفرخواست را صادر می‌نماید و سپس پرونده را به دادگاه صالح ارسال کند در این جا دادگاه وظیفه دارد که اگر توبه متهم احراز گردید نسبت به او قرار موقوفی تعقیب صادر بکند پس مطابق این نظر بازپرس نمی‌تواند. 

این قرار را صادر کند و این قرار در حیطه وظایف قاضی دادگاه است .اداره حقوقی قوه قضاییه در سال ۹۴ نظریه‌ای در این خصوص ارائه داده است این نظر موید ماده ۱۱5 قانون مجازات اسلامی می‌باشد که در آن  اعتقاد طرفداران این نظریه را مورد تایید قرار می‌دهد وبیان می‌کند که اگر دادستان مخالف این باشد که مجازات متهم ساقط شود یا تخفیف پیدا نماید حق دارد که اعتراض خود را به مرجع تجدید نظر اعلام کند 

اما طرفداران نظریه دوم بیان می‌کنند که بازپرس هم وظیفه دارد نسبت به توبه متهم رسیدگی کند و اگر این توبه را احراز نماید باید قرار موقوفی تعقیب صادر کند.دلیل بیان این موضوع چیست ؟ 

این افراددلیل خود را به این شکل بیان می‌نمایند که قانونگذار در ماده ۱۳ قانون آیین دادرسی کیفری که بحث تحقیقات مقدماتی می‌باشد توبه را مطرح کرده است و همچنین در ماده ۱۱۵ نیز جرایمی را نام برده که با توبه می‌توانند ساقط شوند و یا تخفیف داده شوند همچنین در هیچ ماده‌ای بیان نشده است که پذیرش یاعدم پذیرش آن صرفاً در صلاحیت قاضی دادگاه می‌باشد و در واقع در این خصوص از بازپرس دادسرا منع صلاحیت نشده است 

در این خصوص رویه عملی نظریه دوم را می‌پذیرد و به آن عمل می کند.