صفر تا صد اثبات نسب

صفر تا صد اثبات نسب

هانیه گلپایگانی

صفر تا صد اثبات نسب

نسب به معنی اصل، نژاد، خاندان و نژاد است و در حقوق رابطه ی خونی و خویشاوندی بین دو نفر را میگویند مانند نسب پدر و فرزند یا مادر و فرزند یا برادر و خواهر.

 

نسب به چه معناست؟

نسب به معنی اصل، نژاد، خاندان ونژاد است و در حقوق رابطه ی خونی و خویشاوندی بین دونفر را میگویند مانند نسب پدر و فرزند یا مادر و فرزند یا برادر و خواهر.

 

دعوای اثبات نسب را چه کسانی میتوانند مطرح کنند؟

این دعوا ممکن است از طرف مرد، زن و یا خود فرزند مطرح شود.

اگر رابطه زوجیت زن و مرد در جایی به ثبت نرسیده باشد، زوج یا زوجه باید همراه با دعوای اثبات نسب به طرفیت فرزند،دعوای اثبات زوجیت را نیز مطرح نمایند.

 

 

چه کسانی خوانده دعوای اثبات نسب می باشند؟

دعوای اثبات نسب حسب مورد به طرفیت پدر و مادر مطرح میشود و اگر یکی از آنها یا هردو فوت کرده باشند به طرفیت کلیه وراث بلافصل اقامه میگردد در غیر این صورت قرار عدم استماع صادر میگردد

نکته: نیاز به طرف دعوا قرار دادن اداره ثبت احوال نمیباشد زیرا دعوا متوجه این اداره نمیباشد.

 

سوال:آیا دعوای اثبات نسب را فقط علیه پدر و مادر و خواهر و برادر میتوان اقامه کرد؟

نظریه مشورتی شماره 781/98/7 مورخ 02/07/1398 به این پرسش پاسخ داده است: «اگر دعوای اثبات نسب (رابطه خویشاوندی) به طرفیت بستگان نسبی و از طبقه سوم مطرح شده باشد،با لحاظ آثار حقوقی حاکم براین رابطه (مانند ارث، قسامه و مسئولیت عاقله) دعوای مزبور قابلیت استماع دارد»

بنابراین دعوای اثبات نسب برای روابط خویشاوندی نیز قابلیت استماع دارد.

شایان ذکر است اقرار به رابطه خویشاوندی فقط در رابطه بین اقرار کننده و کسی که به قرابت نسبی او اقرار شده و خود آن را تصدیق کرده موثر خواهد بود و نسبت به دیگران تاثیری نخواهد داشت.

 

شرایط، مدارک و ادله لازم برای اثبات نسب چیست؟

از طریق امارات و دلایل زیر میتوان نسب را اثبات کرد که درادامه به تشریح هریک از آنها میپردازیم:

1-اماره فراش

2-شهادت شهود

3-اقرار

4-آزمایش خون یا دی ان ای

 

مشاوره تخصصی به صورت تلفنی، متنی و آنلاین با وکلای مجرب هموکیل

 

اماره فراش در دعوای اثبات نسب چیست؟

 

اماره فراش از مهم ترین و اصلی ترین دلایل دعوای اثبات نسب میباشد که در ماده 1158 قانون مدنی به آن اشاره شده است.

 

معنای اماره فراش چیست؟ 

این اماره میگوید اگر رابطه زوجیت محرز باشد و فرزند بیشتر از 6 ماه و یاکمتر از 10 ماه از تاریخ نزدیکی یا زوجیت به دنیا آمده باشد، کودک ملحق به شوهر است و اگر شوهر نپذیرد،باید ادعای خود را ثابت کند مثلا مدرکی ارائه دهد که ثابت شود آقا در تاریخ های مذکور مسافرت بوده یا در حبس بوده است.

این اماره انقدر اعتبار دارد که از هیچ نوزاد تازه متولد شده ای آزمایش خون یا دی ان ای گرفته نمیشود تا مشخص شود آیا طفل ملحق به پدر است یا خیر زیرا همین که پدر و مادر طفل در زوجیت هم باشند،فرض میشود که نوزاد متولد شده ملحق به پدر است و اگر کسی منکر باشد،باید ادعای خود را ثابت کند.

 

نکته مهم: اماره فراش درصورتی قابل استناد میباشد که زن و مرد شرعا به هر صورت (دائم، موقت، شفاهی، کتبی و محضرخانه ای) به عقد هم در آمده باشند بنابراین اگر زن و مرد بدون وجود عقد شرعی با یکدیگر نزدیکی داشته باشند این اماره قابلیت استناد ندارد حتی اگر چندین سال از دوستی و ارتباط انها گذشته باشد.

 

شهادت شهود در دعوای اثبات نسب چگونه است؟

اگر اشخاصی مشاهده کرده باشند که فرزند از فلان زن متولد شده است، یا شهادت دهند که زن و مرد به صورت شفاهی نکاح موقت یا دائم منعقد نموده اند و براین اساس طفل ملحق به آن ها میباشد.

تحقیقات محلی در دعوای اثبات نسب

دادگاه در صورت نیاز می تواند خود و یا از طریق کلانتری نسبت به ادعای نسب تحقیقات محلی انجام دهد.

 

اقرار در دعوای نسب به چه صورت است؟

اقرار یعنی مثلا پدر پس از تولد نوزاد، خود را پدر او اعلام نماید.

وفق ماده 1273 قانون مدنی، اقرار به نسب در صورتی صحیح است که تحقق نسب براساس عادت و قانون امکانپذیرباشد و علاوه براین کسی که به نسب او اقرار شده است، تایید نماید.

اگر کسی به نسب صغیری اقرار نماید، در صورتی پذیرفته میشود که منازعی و اختلافی در بین نباشد.

 

 

در دعوای اثبات نسب ؛ آزمایش خون یا DNA

اکثر فقهای معاصر صرف آزمایش خون را دلیل اثبات نسب نمیدانند و این آزمایش را زمانی معتبر میدانند که موجب علم قاضی شود در غیر این صورت به تنهایی قابلیت اثبات ندارد و براین اساس آن را جزو دلیل محسوب نمیکنند.

 

 

منظور از فرزند طبیعی یا نامشروع چیست؟

اگر ثابت شود که فرزند متولد شده ملحق به پدر و مادر است اما بین زن و مرد رابطه زوجیت وجود ندارد،به فرزند متولد شده،فرزند طبیعی یا نامشروع میگویند.

 

حقوق فرزند نامشروع در قانون ایران چیست؟

فرزند نامشروع در تمامی موارد به جز وراثت از کلیه حقوق قانونی در مقابل پدر و مادر خود برخوردار است.

 

وظیفه پدر و مادر در مقابل فرزند نامشروع

وفق رای وحدت رویه شماره 617 مورخ 03/04/1376، ولایت قهری، حضانت، نفقه و اخذ شناسنامه برای کودک حسب مورد بر عهده پدر و مادر عرفی خواهد بود و فقط بحث توارث منتفی میباشد.

 

شرایط لازم برای طرح دعوای اثبات نسب مادری چیست؟

یعنی خواهان مدعی باشد که خوانده مادر واقعی او میباشد.

1-ابتدا باید رابطه زوجیت مشروع بین زن و مرد احراز شود

2-مادری که معرفی شده است قبلا فرزندی به دنیا آورده باشد.

3-فرزند در زمان زوجیت شرعی به دنیا آمده باشد

اثبات نسب نسبت به مادر آسانتر از اثبات آن به پدر است چراکه این قضیه برای مادر یک امر بیرونی و قابل مشاهده میباشد ولی برای پدر امر درونی است که اثبات آن مشکل است، اگر طفل به صورت رها شده پیدا شود،انتساب او هم به پدر و هم مادر مشکل خواهد بود.

 

شرایط لازم برای طرح دعوای اثبات نسب پدری چیست؟

یعنی خواهان ادعا کند که خوانده پدر واقعی اوست.

1-رابطه زوجیت مشروع بین زن و مرد اثبات شود.

2-از تاریخ نزدیکی زوجین تا تولد فرزند نباید کمتر از 6 ماه یا بیشتر از 10 ماه گذشته باشد (اماره فراش ماده 1158 قانون مدنی).

 

مستندات قانونی مرتبط با دعوای اثبات نسب کدام است؟

مواد 1158 الی 1167 قانون مدنی و رای وحدت رویه شماره 617 مورخ 03/04/1376 هیئت عمومی دیوان عالی کشور.

 

دعوای اثبات نسب مالی است یا غیر مالی

دعوای اثبات نسب دعوای غیرمالی محسوب میشود.

 

مرجع صالح به رسیدگی در دعوای اثبات نسب کدام دادگاه است؟

این دعوا در صلاحیت دادگاه خانواده محل اقامت خوانده است که این موضوع در بند 11 ماده 4 قانون حمایت خانواده ذکر شده است.

این دعوا جز در تقدیم دادخواست،در سایر موارد بدون تشریفات آیین دادرسی مدنی رسیدگی میشود.

 

آیا دادگاه در هر دعوای اثبات نسب به اخذ آزمایش دی ان ای دستور میدهد؟

مستند به نظریه مشورتی شماره 1157/93/7 مورخ 1393/05/08(اگر شرایط اقرار که سابقا ذکر کردیم فراهم بوده و فرد اقرار به نسب کرده باشد،نیازی به آزمایش دی ان ای نمیباشد و دادگاه براساس همان اقرار حکم صادر میکند مگر اینکه فساد آن اقرار احراز شود.) 

در رویه نیز دادگاه ها در همه ی موارد،موضوع را به پزشکی قانونی ارجاع نمیدهند.

 

میزان دقت و صحت آزمایش خون و آزمایش دی ان ای در دعوای اثبات نسب چقدر است؟

آزمایش خون در اثبات نسب 75%  دقت و صحت دارد.

آزمایش دی ان ای حدودا بیش از 99% قابلیت استناد دارد.

لازم به ذکر است اگر عمل نامشروع توسط نزدیکان نسبی پدر انجام شده باشد،درصد صحت را کاهش میدهد.

 

در صورت نــیاز به وکیـــــل متخصـــص
این موضوع درخواست خود را ثبت نمایید

 

آیا طفلی که پس از طلاق متولد میشود،ملحق به مرد است؟

در صورت وجود سه شرط هر طفلی که بعد از انحلال نکاح متولد شده باشد،ملحق به شوهر است:

مادر هنوز ازدواج مجدد نکرده باشد.

از تاریخ انحلال نکاح تا روز ولادت طفل،بیشتر از 10 ماه نگذشته باشد.

از تاریخ نزدیکی تا زمان ولادت کمتر از شش ماه و بیشتر از 10 ماه نگذشته باشد.

 

آیا پس از صدور حکم اثبات نسب میتوان برای صدور شناسنامه جدید توسط اداره ثبت احوال اقدام کرد؟

مستند به نظریه مشورتی به شماره  1076/1400/7مورخ 1400/12/09 (برای صدور شناسنامه از سوی اداره ثبت احوال، باید اطلاعات کافی مانند تاریخ و محل ولادت وجود داشته باشد بنابراین اگر دادگاه در حکم اثبات نسب، این اطلاعات لازم را نیز قید کرده باشد، با ارائه ی حکم میتوان برای صدور شناسنامه اقدام کرد در غیر این صورت اگر اطلاعات کامل نباشد متقاضی باید اطلاعات لازم را ارائه و تکمیل نماید و صرف ارائه حکم اثبات نسب برای اخذ شناسنامه کفایت نمیکند)