یکی از پرسش های پرتکرار این است که در جنابات عمدی چه کسی باید دیه را پرداخت کند ؟ مجرم یا جانی ، صندوق تامین خسارت ، شرکت بیمه یا بیت المال . چه کسی باید دیه را پرداخت کند.

چه مجرمینی باید به کشور محل وقوع جرم بازگردانده شوند؟ مجرمینی که تبعه ی داخلی باشند و همچنین جرم اتفاقی باید در کشور خود شخص نیز جرم باشد . مجرمین جرم های سیاسی و نظامی را نمی شود استرداد کرد.

در این مقاله به بررسی اینکه چه دلایلی و چه مواردی سبب می شود که جرمی که توسط مجرم رقم می خورد موجه شود ؟

منظور از عوامل موجهه جرم یعنی اینکه در صورت احراز و اثبات آن ، مجازاتی متوجه کسی که جرم را انجام داده نمی شود و عنوان مجرمانه عمل از بین می رود .

در این نوشتار به بررسی صلاحیت دادگاه های کیفری مختلف در رسیدگی به جرائم می پردازیم و اینکه هر جرمی در چه دادگاهی رسیدگی میشود؟

اصل صلاحیت بر اساس شخص چیست و چه مواردی را در بر می گیرد؟ در اصل صلاحیت فردی یا شخصی کشوری صالح است که مجرم تبعه او باشد یعنی اتباع یک کشور در هر کجا که جرم نمایند در کشور خود باید مجازات بشوند.

اضطرار چیست و شامل چه مواردی می شود؟ گاهی شرایط سنگینی اتفاق می افتد که بزه دیده ناچار به انجام اقدامی می شود که بظاهر جرم است ، مثلا سرقت یک گدای گرسنه در حال مرگ. شرایط اضطرار و ناچار بودن است .

تحت چه شرایطی فردی مجرم محسوب می شود؟ یا شرایط تحقق جرم توسط مجرم چیست ؟ فعل جرم ، قید زمان ، حالت خاص متهم و قربانی ، داشتن وسایل و موضوع جرم همگی از شرایط تحقق و اثبات جرم هستند .

منظور از جرم از لحاظ اطلاق وقید یعنی اینکه در بعضی از جرایم حتما باید نتیجه ی مخصوص آن جرم حاصل شود تا جرم هم محقق گردد .

منظور از صلاحیت دادگاه کیفری بر اساس صلاحیت جهانی یا صلاحیت بین المللی یعنی اینکه یکسری از جرایم بخاطر اینکه مهم هستند توسط تابعان هر کشوری و در هر کشور رخ دهد ، تمام کشورها قادر به رسیدگی آن هستند .

منظور از صلاحیت دادگاه های کیفری بر اساس صلاحیت واقعی یا صلاحیت حمایتی یعنی اینکه اگر فردی چه ایرانی چه خارجی مرتکب جرمی شود که هدف آن منافع ملی مملکت چه در ایران و چه در خارج از کشور قابل محاکمه است.

منظور از اینکه صلاحیت سرزمینی چیست یعنی اینکه اگر جرمی رخ داد باید در محاکم قضایی آن سرزمین مورد رسیدگی قرار گیرد.

مراحل و طبقه بندی اجرای جرایم مجرم به چهار دسته تقسیم می شود ، مرحله اول قصد مجرم ، مرحله دوم انجام جرم ، مرحله سوم شروع به انجام جرم و مرحله آخر تمام شدن جرم

انواع جرایم در قانون مجازات اسلامی به شش دسته تقسیم می شوند : جرم آنی ، جرم مستمرچیست ، جرم استمرار یافته ، جرم ساده ، جرم مرکب و جرم به عادت تقسیم می شود .

کلیات درخصوص حقوق جزای عمومی موضوع مورد بحث ماست ، حقوق جزا مجموعه عوامل و رفتارهایی است که در مقابل جرم و جنایت افرادی که مسئول پیشگیری و یا پیگیری هستند باید از آن پیروی نمایند.